Betere voeding, snellere materialen, meer inzicht in trainingsopbouw. Techniek draagt op verschillende manieren bij aan betere prestaties van sporters. Met hulp van TNO ontwikkelde PSV een hightech veldlaboratorium op trainingscomplex de Herdgang. Behalve een kunstgrasveld is er op de Herdgang weinig dat wijst op moderne snufjes. Maar wie op dinsdag en donderdag de trainingen van de A- en B-junioren volgt, ziet iets ongebruikelijks. De talenten van de landskampioen dragen over hun trainingskledij een speciaal hesje. Op www.planet.nl staat een uitvoerig verslag van deze nieuwe ontwikkelingen.
Honderden keren per seconde
Wie nog beter kijkt ziet rondom het veld een tiental antennes met daaronder meetbakens en camera’s. De elektronische meetkastje staan honderden keren per seconde in contact met de transponders (zenders) die de spelers op hun lichaam dragen (vandaar de hesjes). Zo kan iedere speler op vijf centimeter nauwkeurig worden gevolgd.
Gemeten wordt de afgelegde weg, de snelheid, de versnelling, de veldbezetting, afstanden tussen speler, het gezichtsveld van de spelers en de hartfrequentie. Luc van Agt, inspanningsfysioloog en conditietrainer bij de landskampioen werkt sinds mei 2006 met dit systeem, dat een jaar lang wordt getest en ingesteld naar de wensen van PSV. Volgens Van Agt zijn de mogelijkheden oneindig.
Realtime aansturing
Hij geeft een voorbeeld: “Omdat we nu de hartslag in realtime in de gaten houden, kunnen we individuele trainingsprogramma’s maken. Daarmee kan je spelers optimaal fysiek belasten en tegelijkertijd voorkom je overbelasting. Ik kan nu tijdens de training, zelfs als ik niet zelf op het veld sta, op een monitor zien hoe het met de spelers gaat. Ik kan dus op tijd bijsturen door trainingen lichter of juist zwaarder te maken.”
Ook op tactisch gebied zijn er mogelijkheden. Frans Lefeber, projectmanager Sport van TNO legt uit: “Stel dat een trainer wil dat een bepaalde speler korter gaat dekken. Dan kan hij nu met behulp van dit systeem met een paar drukken op de knop alle spelsituaties terughalen waarbij de speler te ver van zijn tegenstander af staat. Die beelden als bewijs helpen veel beter dan de woorden van een coach die vanaf de zijlijn schreeuwt dat het anders moet.”
Talentvol kijken
Met behulp van de wetenschap (onder meer de Rijksuniversiteit Groningen) worden nog diverse andere meetmogelijkheden onderzocht. Zo wordt gekeken naar de effectiviteit van verschillende spelpatronen en naar de kijkrichting van spelers, die kan door het meten van positie van de schouders goed worden bepaald. “Het idee is dat coaches dan van al hun spelers zien of ze goed meevoetballen op het moment dat ze de bal niet hebben”, aldus Lefeber.
Een ander interessant onderwerp van studie is het kijkgedrag van topvoetballers. De veronderstelling is dat spelers die hele snelle beslissingen nemen – denk bijvoorbeeld aan Ronaldinho en Zidane – een ander kijkgedrag vertonen dan hun minder getalenteerde collega’s. “Door het kijkgedrag te meten is het allicht mogelijk om jong talent sneller te herkennen”, zegt Lefeber.
Testfase
De voorbeelden zijn prachtig, maar het systeem moet zich nog wel in de praktijk bewijzen. Van Agt: “De verwachtingen waren in eerste instantie niet zo hoog, maar de mogelijkheden van het systeem hebben deze ruimschoots overtroffen. Het gaat nu alleen om het op de juiste wijze toepassen van de meest geschikte mogelijkheden en dat vraagt tijd en geduld. Het is nu vooral zaak dat trainers de software gaan begrijpen, dat ze gaan inzien wat er allemaal kan.”
De eerste inzichten kwamen tijdens de testfase van de voorbije zes maanden al bovendrijven. “Een belangrijke wens vanuit de trainersstaf was om niet alleen de positie van de spelers maar ook die van de bal in realtime te meten. Met behulp van de videobeelden kon de bal in een later stadium worden ingevoegd, maar dat bleek verre van optimaal. En dat soort dingen wordt dus gewerkt. Het doel is om dit systeem na dit testjaar structureel te gebruiken bij de trainingen van jeugdelftallen. Daar waar gewenst zal ook het eerste elftal van de mogelijkheid gebruik gaan maken.”
Belangstelling AC Milan
Het positivisme bij PSV heeft zijn uitwerking niet gemist. Inmotio, het bedrijf dat de technologie voor PSV’s Field Lab ontwikkelde, vertelt aan iedereen die maar horen wil dat ‘voetbal nooit meer hetzelfde zal zijn’. Met succes, de door TNO opgerichte firma schermt inmiddels met interesse van clubs als AC Milan, Werder Bremen en SC Heerenveen.
Frans Lefeber die namens TNO vanaf het eerste begin bij de implementatie van het systeem is betrokken, richt zich vooral op het optimaliseren van het systeem bij PSV. “De bedoeling is dat we spelers en trainers structureel feedback gaan geven over hun fysieke en tactische prestaties. Ik droom van een soort testbatterij waarmee we de beste talenten kunnen herkennen en opleiden. Mijn belangrijkste doelstelling is dat we binnen vijf jaar aantoonbaar meer jeugd kunnen laten doorstromen naar het eerste elftal. Want dat is voor PSV de enige manier om in het spoor te blijven van de veel rijkere internationale topclubs.”