Het gebeurt in fracties van seconden. Een voetballer krijgt de bal voor zijn voeten en moet direct beslissen wat hij ermee gaat doen. Naar wie kan hij passen? Hoe moet het spelersveld inschuiven om de gewenste tactiek in de realiteit te brengen? Eredivisionist AZ heeft bij InnoSportNL de vraag neergelegd om een systeem te ontwikkelen dat ook analyse op tactisch gebied mogelijk maakt. Metingen worden er in het betaald voetbal regelmatig verricht. Je traint met hesjes voorzien van sensoren, waarna er data worden opgeleverd over bijvoorbeeld snelheid, afgelegde afstanden enzovoort. Hele concrete zaken. Meting van tactische aspecten gebeurt echter nog maar weinig en al helemaal niet tijdens wedstrijden. Kees Verver, Video-data analist van AZ Alkmaar: “Met de voortrekkersrol die Nederland heeft als het gaat om modern voetbal kunnen we niet zonder innovatie. Het is belangrijk om meer inzicht te krijgen in onder andere looppatronen en posities van spelers, vooral ook zonder de bal. De uitkomsten zorgen ervoor dat we gerichte uitspraken kunnen doen over tactiek en bij kunnen sturen.”
Tien parameters
InnoSportNL bracht een projectconsortium bijeen om te komen tot een geavanceerd analysesysteem. Deelnemers zijn AZ, Inmotio Object Tracking, Triple IT, Rijksuniversiteit Groningen en InnoSportNL zelf. De totale ontwikkeling zal drie jaar in beslag nemen. Het eerste jaar is nu bijna afgerond. Koen Lemmink, wetenschapper van het Interfacultair Centrum voor Bewegingswetenschappen van Rijksuniversiteit Groningen: “Allereerst hebben we met Michel Vonk, coach van de AZ-Beloften, en andere experts zoals Jos van Dijk en Max Reckers de juiste parameters vastgesteld, de tactische maatstaven. Tien parameters zullen we in totaal ontwikkelen. De eerste twee, nu bijna klaar, zijn gericht op passopties en veldbezetting voor de goal. De metingen hiervoor verrichten we tijdens thuiswedstrijden van het eerste elftal. Dit gebeurt met meerdere camera’s die in het stadion zijn opgesteld.”
Inzoomen op spelersniveau
Uiteindelijk zal het project leiden tot een systeem dat AZ zelfstandig kan inzetten, zonder hulp van een externe wetenschapper. Lemmink: “Het meetsysteem -camera’s, een computer en de software – levert antwoorden op vragen zoals: Hoe snel bewegen spelers en waar naartoe? Hoe verhouden de bewegingen van verschillende spelers zich tot elkaar? En ten opzichte van de bal?” De data worden ingelezen in software ontwikkeld door Inmotio en vertaald in een analyse die achteraf is uit te lezen door de coach. Analyses zijn te combineren met beelden uit de wedstrijd maar ook met simulaties. Coaches kunnen spelers daarmee terugnemen naar dat ene moment, bijvoorbeeld waarop niet optimaal werd gepasst. Je kunt tot op spelersniveau inzoomen op het gesimuleerde veld en laten zien welke juiste mogelijkheden er onbenut bleven. Verver: “Hiermee kunnen we prestaties die essentieel zijn voor de tactische kracht van een team systematisch onderzoeken. Het zijn vaak aspecten die met het blote oog niet waarneembaar zijn, maar die we op deze manier dus toch alle aandacht kunnen geven.” (Bron: www.innosport.nl)