Lang is aangenomen dat een speler het meest leert door een bepaalde handeling vaak te herhalen. Steeds vaker wordt echter beweerd dat juist variatie in trainingsvormen uiteindelijk het beste resultaat oplevert. Laat een speler onder wisselende omstandigheden een actie uitvoeren, en hij wordt er beter in. Adrie Poldervaart, trainer van Excelsior en twee jaar geleden uitgeroepen tot Amateurtrainer van het Jaar als trainer van BVV Barendrecht, stelde zijn demonstratietraining op het Trainerscongres in het teken van differentieel leren en vertelde er daarna over aan de redactie van De Voetbaltrainer.
Op welke wijze past u de beginselen van differentieel leren toe?
Adrie Poldervaart: ‘Er zijn drie variabelen: het individu, de activiteit en de omgeving. Telkens als je een van deze drie variabelen verandert, beïnvloedt dat het leren van een speler en wordt op termijn de uitvoering daar beter van. De speler moet hetzelfde principe immers in een andere situatie toepassen. Dat werkt veel beter dan iemand telkens dezelfde oefening op exact dezelfde wijze te laten uitvoeren. Situaties zijn namelijk nooit identiek. Daarbij komt dat het lichaam zó snel moet beslissen en handelen, dat dit door het brein vaak niet meer aangestuurd kan worden. Je moet het dus als het ware automatiseren. Het lichaam zal moeten wennen aan die altijd weer veranderende omstandigheden en dus in verschillende situaties toch de goede keuzes moeten kunnen maken. Dat kun je trainen. En daarmee leer je de activiteit beter uitvoeren.
Het verhaal is bekend en terug te zien op YouTube. Een kogelstoter trainde eerst zeven weken met telkens dezelfde aanloop en worp, en ging daarna zeven weken met die twee elementen variëren. Na die ‘gevarieerde’ weken gooide hij twee meter verder. Toen ik bij Excelsior als fysiotherapeut actief was, paste ik ditzelfde principe al toe. Daar liet ik spelers de ingooi trainen met ballen of attributen van verschillende gewichten. Dat varieerde van een handdoek tot aan een skippybal en een bal van acht kilo. Uiteindelijk gingen ze daardoor verder gooien. Je praat dan dus niet over de ontwikkeling van kracht. Wanneer je een grotere biceps wilt trainen, zul je gaandeweg naar zwaardere gewichten moeten. Nee, je praat over het optimaliseren van de beweging die nodig is bij die ingooi. Van daaruit boek je progressie en ga je verder gooien.’
Wees optimaal voorbereid en bestel nu je coachboekjes (A4, A5 en A6), flipover en clipboard!
Differentieel leren
Poldervaart: ‘Ik laat ook van tijd tot tijd een positiespel of een partijspel spelen zonder hesjes. Normaliter is een oogopslag voldoende om te zien of iemand groen dan wel oranje draagt en je speelt hem in. Zonder hesjes wordt dat toch een heel ander verhaal. Je moet echt gaan kijken, zelfs al voordat je de bal hebt, welke speler je in het vizier hebt. Op die manier bouw je ook een moeilijkheidsgraad in. Kun je zonder hesjes goed samenspelen omdat je het overzicht hebt, zal jou dat tijdens de wedstrijd als er natuurlijk maar twee kleuren zijn, zeker helpen.’