Zes voordelen van spelprincipes

Spelprincipes zijn tactische richtlijnen die gelden voor (nagenoeg) élke situatie in het veld. Van oudsher staan met name formaties en patronen aan de basis van de speelwijze van veel teams, maar tegenwoordig zijn dit steeds vaker spelprincipes. Wat zijn de belangrijkste voordelen van deze manier van werken?

Meer weten over spelprincipes? Op deze pagina staat alle informatie gebundeld.

Spelprincipes

Al 35 jaar interviewt De Voetbaltrainer trainers in de top en bij de amateurs. De belangrijkste trend: steeds vaker komen spelprincipes terug als basis voor de speelwijze. Hieronder vind je een aantal voorbeelden van spelprincipes binnen de verschillende teamfuncties.

• Verdedigend: ‘Als de bal beweegt, bewegen wij in dezelfde richting mee’
• Verdedigend: ‘We dwingen de tegenstander naar de zijkant en houden ‘m daar’
• Omschakeling V –> A: ‘Als we de bal veroveren, kijken we eerst of we diep kunnen spelen’
• Aanvallend: ‘We creëren een overtal rondom de bal’
• Aanvallend: ‘Is de bal vrij op de helft van de tegenstander, dan gaan er minimaal twee spelers diep’
• Omschakeling A –> V: ‘Na balverlies zet de speler het dichtst in de buurt van de bal direct druk’

Het is altijd nuttig om op basis van de eigen formatie en die van de tegenstander enkele accenten te leggen. Speel je zelf 1:4:3:3 en de tegenstander een hele centrale 1:4:2:2:2 dan is de kans groot dat de backs in balbezit veel tijd en ruimte zullen krijgen. Daarop kun je trainen en je spelers voorbereiden. Toch is het niet voor niets dat steeds meer trainers vooral aandacht besteden aan spelprincipes en slechts in mindere mate aan formaties en patronen. Werken vanuit heldere spelprincipes heeft namelijk een aantal grote voordelen.

1. Gemakkelijker te onthouden

Trainers zijn over het algemeen bezeten van voetbal, hebben veel ervaring en bijna alle spelsituaties al vaak meegemaakt. Voor spelers geldt dat niet. Uitleg van de trainer op basis van formaties kan een behoorlijke hoeveelheid informatie voor ze opleveren, die ze niet volledig of juist tot zich nemen. Wat moest ik ook alweer doen als de tegenstander zo speelt en de bal daar is? Spelprincipes zijn veel overzichtelijker. Neem de voorbeeldprincipes hierboven. Als die leidend zijn, en vaak besproken en getraind, schept dat voor spelers veel duidelijkheid. Ze gelden in elke situatie en zijn relatief makkelijk te onthouden.

2. Onafhankelijker van de tegenstander

Wie de speelwijze vooral laat afhangen van de eigen formatie en die van de tegenstander, moet vooraf veel verschillende scenario’s doornemen. Het is namelijk niet (altijd) duidelijk hoe de tegenstander precies voor de dag zal komen. Bovendien kunnen er tijdens de wedstrijd allerlei dingen veranderen. De trainer van de tegenstander kan zijn formatie omzetten en daarop is het lastig coachen tijdens de wedstrijd. Ook verandert er veel als de scheidsrechter een rode kaart trekt. Als spelprincipes leidend zijn, blijven de afspraken op zo’n moment gewoon gehandhaafd en dat biedt de spelers helderheid en rust. Als trainer kun je het gehele jaar blijven uitgaan van je eigen spelprincipes. Dat maakt je veel minder afhankelijk van de tegenstander.

3. Variëren met formaties

Wie patronen vooral inslijpt op basis van formaties, kweekt automatismen die afhankelijk zijn van het systeem waarin wordt gespeeld. Kies je als trainer voor een andere formatie, bijvoorbeeld als je veel blessures hebt of een slechte serie achter de rug hebt, dan vallen de meeste automatismen weg. Door met spelprincipes te werken, blijven de meeste afspraken gewoon hetzelfde. Dat biedt je als trainer ook de kans om gemakkelijker te switchen van formatie op basis van blessureleed of omdat je denkt dat je daarmee de zwakke plekken van de tegenstander bloot kunt leggen.

4. Trainbaar maken

Er zijn weinig trainers die beschikken over 22 fitte spelers tijdens trainingen. Wie accenten wil leggen op basis van formaties, loopt dan al snel aan tegen een situatie die niet wedstrijdecht is. Binnen 9:9, 8:7 of 6:6 zijn wel bepaalde accenten te leggen op basis van formaties, maar ideaal is het nooit. Principes zijn eigenlijk te trainen in alle wedstrijdechte vormen. Zelfs in een partijspel 3:3 plus keepers gelden de meeste spelprincipes gewoon, zoals de bal naar de zijkant dwingen en direct diep kijken na balverovering. Dat maakt iedere verkleinde trainingsvorm een stuk nuttiger dan als formaties en patronen de boventoon voeren.

5. Korte commando’s

Langs de kant is het soms lastig je spelers te bereiken. Dat geldt in het amateurvoetbal en al helemaal in een luidruchtig stadion. Wil je iets aangeven aan je team of aan een individuele speler, dan kan dit lastig zijn. Met principes wordt dat iets gemakkelijker. Omdat je principes duidelijk zijn voor de spelers, heb je soms aan één termi al genoeg, zoals ‘As dicht!’ of ‘Diepte!’. Daarmee kun je je team sneller en gemakkelijker positief beïnvloeden tijdens de wedstrijd.

6. Werken aan de lange termijn

Last but not least: specifieke aanwijzingen en tactische keuzes per wedstrijd kunnen heel effectief zijn, maar wel vooral in dié ene wedstrijd, op dát ene moment. Door te werken aan je spelprincipes ontwikkel je het team op de lange termijn. Spelers die oppikken wat je ze leert, kunnen dit het hele seizoen gebruiken.