Vanavond pakte het Nederlands elftal de Europese titel door in de finale Denemarken te verslaan (4-2). Een goede voorbereiding bleek daarvoor het halve werk. In aanloop naar het toernooi spraken we bondscoach Sarina Wiegman uitgebreid, onder meer over de speelwijze en het teamproces van de Oranjedames.
Video-analyse
‘Als je een spelersgroep wilt die zelf initiatief neemt, moet je als trainer niet alles voorkauwen. Zo zorgen wij bijvoorbeeld wel voor videofragmenten na een wedstrijd, maar wij laten de speelsters vervolgens geregeld onderling discussiëren over de inhoud. Die groepjes hebben een wisselende samenstelling. We hebben een keer linies gedaan, maar ook rechts, links en as, of de aanvoerders bij elkaar in een groepje. Wij bieden in chronologische volgorde van de wedstrijd videofragmenten aan, positief en negatief. Wij kiezen dus niet voor een verdeling in teamfuncties waarbij bijvoorbeeld een groepje het verdedigen doet, een ander groepje het aanvallen, etc. Het wedstrijdverloop en de stand in de wedstrijd zijn namelijk factoren die het handelen binnen dezelfde teamfunctie kunnen veranderen van het ene op het andere moment. In een presentatie of bespreking met de complete groep worden op een positief kritische manier de belangrijkste zaken besproken.
Na interlands in aanloop naar het toernooi heeft de technische staf met individuele speelsters Skypecontact gehad, waarbij we ook videobeelden gebruikten. We hoefden dan niet te wachten met nabespreken tot de volgende activiteit met het team. Wat ging hier goed, wat ging hier fout? De speelsters formuleerden dan individuele doelen voor zichzelf, om in de tussentijd al mee aan de slag te gaan bij de eigen club. Doelstellingen die te vertalen zijn naar voetbal- handelingen. Natuurlijk zullen speelsters bij hun club mogelijk andere taken hebben of zelfs een andere positie invullen, maar het een hoeft het ander niet te bijten. Het maken van de juiste keuze bij de (vroege) voorzet is altijd van belang, of je nu bij ons flankaanvaller bent of bij je club wat meer ‘hangend’ speelt. Het herkennen van het moment van agressief vooruitverdedigen is in elke speelwijze van belang.’
Scenario’s
‘Om ook onder druk goed te kunnen functioneren, moet je precies weten wat je taak is. Die taak verandert niet of nauwelijks als we met 1-0 voor of achter komen. Daar moet iedereen zich van bewust zijn. En omdat we als staf vanwege de herrie in het stadion nauwelijks nog contact kunnen hebben met onze speelsters tijdens de wedstrijd, is het zaak dat in ieder geval een aantal van hen in het veld belangrijke situaties herkent en vervolgens zichzelf en anderen de goede richting op stuurt. Ik verwacht bijvoorbeeld dat we tijdens het EK op verschillende hoogtes komen te verdedigen. Dat moet het hele team weten. Verdedigen we hoog (helft tegenpartij), dan staan we compact en realiseren we ons dat we met ruimte achter onze laatste linie spelen. Verdedigen we laag (eigen helft), dan moeten we ook compact staan. In dat geval geven we de eventuele lange bal aan de tegenpartij weg, maar weinig ruimte achter de laatste lijn en zijn wij juist gevaarlijk in de counter, een kwaliteit van dit team.
Er moet één gezamenlijke gedachte zijn. Dit aspect wordt vooral interessant bij een 1-0 voorsprong of achterstand ergens in de tweede helft. Ook al is het natuurlijke gedrag misschien om in te zakken bij een1-0 voorsprong, in principe willen we op dat moment gedoseerd op zoek naar de 2-0. Natuurlijk heb je daarbij ook te maken met de keuzes die de tegenpartij op dat moment maakt. En komen we 1-0 achter, ook dan moeten we niet alle uitgangspunten van onze speelwijze ineens overboord gooien. Wel kan het zo zijn dat de veldbezetting en de uitvoering van de taken binnen een aantal posities veranderen. Dit soort scenario’s hebben we besproken en getraind. Ik durf nu, een aantal weken voor het toernooi, te stellen dat onze speelsters precies weten wat te doen binnen elk scenario. De uitvoering kan nog beter; het is dus een kwestie van herhalen om hierin een hoger niveau te halen. En we gebruiken de oefenwedstrijden hier ook voor. Tegen Japan kwamen we in juni op achterstand en tegen Oostenrijk kwamen we al snel op voorsprong. Wat dit betreft dus ideale gelegenheid om scenario’s te oefenen.’
Technisch verdedigen
‘We hebben in dit jaar ook expliciet aandacht besteed aan het beter op het juiste moment explosief op de bal verdedigen. Zonder daarbij onnodige overtredingen te maken die weer een vrije trap voor de tegenpartij opleveren. Wij hebben ook extra op 1:1 technisch verdedigen getraind, omdat we vonden dat we te vaak werden ‘uitgekapt’ door de tegenstander. Bijvoorbeeld als je te hard op iemand af rent, kun je het jezelf juist moeilijk maken als je niet op tijd inhoudt. Ik zeg altijd dat je slim en meedogenloos moet zijn. Er is niets mis met ‘wijkend verdedigen’ om vervolgend op het juiste moment in te grijpen. Dat kun je heel goed in de oefening 1:1 laten terugkomen. Het duel 1:1 kun je frontaal zien, maar ook als de tegenstander met de rug naar je toe staat: wanneer zit je kort, wanneer stap je af? Dat aspect is vooral voor de speelsters in onze laatste linie van belang.
Deze trainingsvormen deden we vaak na de warming-up en werden vervolgens doorvertaald naar de context van 11:11 of een grote partijvorm, verderop in de training. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de training van 3 april, in de voorbereidingsperiode op de oefenwedstrijden tegen Frankrijk en IJsland. We speelden toen een aanvalsvorm met vakken. In het eerste vak wordt 2:1 uitgespeeld, in het middelste vak 3:2 en in het derde vak 2:1. Er mag dan steeds één aanvallende speler meedoen in het volgende vak teneinde een overtal te creëren (zie tekening). Eigenlijk zou je zo’n oefening ook passen/trappen onder druk kunnen noemen. Om de passlijn naar de spits open te houden, moeten de spelers in het middelste vak vooral schuin bewegen. Kom je recht in de bal, word je vaak ‘opgegeten’ zoals ik dat noem. Dan belemmer je je eigen vervolgactie.’
In De Voetbaltrainer 227, die binnenkort verschijnt, lees je het gehele interview met Sarina Wiegman. Wil je je abonneren op ons vakblad? Dat kan via deze link.