De grootste blikvangers in de dubbele Champions League-winst van de afgelopen twee seizoenen waren spelers als Cristiano Ronaldo en Sergio Ramos. Maar voor de fijnproevers viel er net zoveel te genieten van Toni Kroos en Luka Modric, die het elftal altijd beter laten spelen. De Voetbaltrainer pakte er een stapel beeldmateriaal bij om te achterhalen wat ambitieuze middenvelders op een lager niveau van dit duo kunnen leren.
Enige tijd geleden fungeerden Kroos en Modric als meest defensieve middenvelders in een 1:4:3:3 formatie, in de rug van bijvoorbeeld Isco of James Rodriguez. Later speelden zij vóór een collega-middenvelder (een controleur), meestal Casemiro. De laatste maanden is hun rol opnieuw iets gewijzigd. Zidane kiest steeds vaker voor een 1:4:4:2-formatie met een ruit op het middenveld. Kroos en Modric hebben dan een controleur achter zich én een aanvallende middenvelder voor zich, een rol die ze erg goed past.
Zij willen namelijk het liefst het spel maken voor de verdediging in plaats hoog op het veld. Maar defensief is Real Madrid kwetsbaar zonder echte controleur die de gaten dicht, een rol die Casemiro op het lijf geschreven is. In 1:4:4:2, met hoog spelende backs, komen Kroos en Modric optimaal in hun kracht te spelen: ze kunnen het spel verdelen en worden gesteund door een defensieve middenvelder die het vuile werk opknapt. Wat voegen beide middenvelders in deze formatie toe aan Real Madrid? En wat doen zij precies om het elftal zoveel beter te laten voetballen?
- Oriënteren en nadenken
Zoals Johan Cruijff ooit zei: een speler heeft de bal maar ongeveer drie minuten per wedstrijd in zijn bezit. De overige 87 minuten is hij bezig met voetbalhandelingen zonder bal. Ook daarin onderscheiden topspelers zich. Dit geldt zeker ook voor Modric en Kroos. Zij zijn het grootste gedeelte van de wedstrijd bezig met oriënteren en nadenken. Waar ligt nu de ruimte? Hoe staat de tegenstander? Waar bevinden mijn medespelers zich? Kan ik nu zelf beter aan de bal komen of een gat trekken voor een teamgenoot? Als mijn medespeler nu naar binnen komt, wat doe ik dan?
Wie beide halfspelers in actie ziet, ziet ze continu om zich heen kijken op zoek naar informatie. Ze zijn zelden bezig met sprints op volle snelheid, maar bewegen zich in een geleidelijk tempo over het veld om de juiste positie te kiezen. Dat vergt veel meer cognitieve dan fysieke kwaliteiten: Kroos en Modric begrijpen dat op tijd zijn een kwestie is van op tijd starten en niet van hard sprinten.
Waar zij positie kiezen, hangt uiteraard af van de situatie op het veld, maar er zijn wel een paar patronen te ontdekken. Kroos en Modric bewegen zich vooral in de half-spaces, respectievelijk links en rechts op het veld. Ze zakken regelmatig uit als ze zien dat een centrumverdediger in balbezit is en de back aan hun kant, Marcelo of Dani Carvajal, hoog op het veld positie kiest. Is de bal op het middenveld, dan bepalen ze hun positie vooral aan de hand van waar tegenstanders staan én hoe hun medespelers bewegen. Daarbij passen zij zich op het laatste moment aan als de situatie verandert.
- Juiste keuzes maken
Door hun oriëntatievermogen en spelintelligentie creëren Kroos en Modric voorwaarden om de bal op de juiste momenten te ontvangen. Ze hebben het meeste ‘voorwerk’ al verricht. Maar als zij worden ingespeeld, moet er natuurlijk nog een hoop gebeuren om op topniveau het verschil te kunnen maken.
Daarin vallen een aantal dingen op. Allereerst hun voetenwerk: zoals een tennisser daarmee de ideale uitgangshouding pakt voor het terugslaan van een bal, zo doen Kroos en Modric dit als zij kunnen worden ingespeeld. Een mobiele houding, waarbij het uitgangspunt is dat de ideale positie en lichaamshouding bereikt is als zij worden ingespeeld.
Ook als de bal naar hen wordt toegespeeld, blijven zij zich oriënteren op hun omgeving door om zich heen te kijken. De situatie verandert namelijk nog als de bal onderweg is en die informatie willen zij meenemen in hun beslissing. Dat kan zijn om de bal aan te nemen in een bepaalde richting of ineens door te spelen. Bij zowel Kroos als Modric valt op dat zij continu over de bal blijven kijken in hun aannames, waardoor ze veel meer zien dan andere spelers op die positie. Hun gezicht is continu omhoog gericht in plaats van naar de grond, ook met de bal aan de voet.
Misschien wel de grootste kwaliteit daarbij is dat zij de bal continu speelklaar hebben in hun actie. Middenvelders van een lager niveau kennen, als zij de bal hebben, veel minder mogelijke momenten van passing. Ze zijn met hun balcontrole bezig of de bal ligt iets te ver weg van hun voet. Bij Modric en met name Kroos is de bal nagenoeg altijd speelklaar. Dat stelt ze in staat om de bal door te spelen op het moment dat zij dat goed achten, waardoor ze het tempo van een wedstrijd kunnen dicteren.
- De juiste uitvoering
De eerste twee stappen stellen het duo in staat in om de juiste keuze te maken op het juiste moment. Daarmee zijn de ideale voorwaarden gecreëerd voor een goede passing. Wat zowel Kroos als Modric vervolgens uitstekend beheerst, is het communiceren met die pass. Door de bal op een bepaalde manier in te spelen, geven zij een boodschap mee aan hun medespeler.
Dat gebeurt op verschillende manieren: een bal die op het rechterbeen ingespeeld wordt, betekent dat hun medespeler naar die kant kan doordraaien. Een strakke bal leent zich goed voor opendraaien, een zachtere bal voor een kaats. Zo zijn ze niet alleen bezig met hun eigen handeling aan de bal: de aanname en de pass, maar ook met de vervolgactie van een medespeler.
Dit is de belangrijkste reden dat Kroos en Modric het team beter laten spelen. Ze denken in het spelen van positiespel op teamniveau: wat kunnen we gezamenlijk doen om tot kansen te komen? Door te communiceren met een pass brengen zij hun teamgenoten in hun kracht, ook als die zelf nog niet de juiste oplossing hebben gezien voordat ze de bal ontvangen.
Los van de boodschap die er in elke pass wordt meegegeven, valt ook de zuiverheid op waarmee dat gebeurt. In de afgelopen seizoenen kwamen van elke honderd passes die Kroos gaf er ongeveer 93 aan, tegen 91 voor Modric. Dat heeft meerdere oorzaken: ze spelen veel simpele, maar effectieve passes, ze kijken over de bal waardoor ze beter weten wat ze doen en de zuiverheid van hun passing is van hoog niveau.
Video
Natuurlijk bestaan er verschillen in het spel van Kroos en Modric. Zo is Kroos de echte strateeg op het middenveld, terwijl Modric iets dynamischer is. En ook dit duo van Real Madrid heeft zwaktes, met name in defensief opzicht. In dit artikel is er echter voor gekozen alleen de kwaliteiten in balbezit te accentueren, en dan specifiek de overeenkomsten tussen beide halfspelers van Real Madrid.
In de Mediatheek voegen we drie video’s toe waarin de kracht van Kroos en Modric in het positiespel goed naar voren komt. Daarin is te zien hoe zij medespelers beter laten spelen met simpele maar effectieve passes. Wil je je voor €57,50 per jaar abonneren op de Mediatheek (of voor €37,50 als je al abonnee van het vakblad of de TrainingsPlanner bent)? Klik dan op deze link.