Acht spelprincipes die de basis vormen van het positiespel van Napoli

Napoli speelde de afgelopen seizoenen oogstrelend positiespel, al werd dit telkens net niet beloond met de landstitel. De architect van de ploeg was Maurizio Sarri, de huidige trainer van Chelsea. Op welke pijlers was het positiespel van Napoli onder Sarri gebouwd?

Meer weten over spelprincipes? Op deze pagina staat alle informatie gebundeld.

Als Maurizio Sarri wordt aangesteld als trainer van Napoli, zijn er veel twijfels. Hij heeft slechts één jaar ervaring op het hoogste niveau van Italië en clubicoon Diego Maradona is dan ook sceptisch. ‘Onder Sarri zullen we geen winnend Napoli zien. Ik had liever gezien dat Rafael Benítez was gebleven. Sarri is een aardige kerel, maar hij is Napoli niet waard.’ In augustus 2015 heeft alleen Carpi minder seizoenkaarten verkocht.

De pessimistisch gestemde aanhang lijkt gelijk te krijgen: drie wedstrijden gespeeld, geen enkele overwinning. De 1:4:3:1:2-formatie, waarmee Sarri succes had met Empoli, werkt niet en hij gooit de boel om. Sarri stapt over naar 1:4:3:3 met de punt naar achteren op het middenveld. In de vier wedstrijden die volgen, boekt Napoli drie zeer knappe zeges: 5-0 tegen SS Lazio, 2-1 tegen Juventus en 0-4 op bezoek bij AC Milan. Toch ziet Sarri de formatiewijziging niet als kantelpunt. ‘Een van mijn coaches vertelde me altijd dat eenieder die spreekt over formaties, niets van voetbal snapt.’

Spelprincipes

Sarri gelooft dus niet erg in een vaste formatie. Zijn spelers passen hun positie op het veld aan de situatie aan. Daarin gelden algemene uitgangspunten die telkens terugkeren. Deze spelprincipes geven de spelers houvast in iedere situatie, maar bieden ook vrijheid en laten ruimte voor creativiteit. ‘Wat’ er moet gebeuren staat vast (de spelprincipes), ‘hoe’ de spelers dit doen is aan henzelf. In de Mediatheek is een video te vinden met een voorbeeld van elk van de acht gehanteerde spelprincipes.

1. Veel spelers in de as van het veld – De zijkanten worden in principe alleen bezet door de backs, al speelt Callejón vaak iets breder dan Insigne. Verder speelt iedereen in de as, met veel spelers op het middenveld. Soms voert Napoli dat zelfs zo extreem door als in de linker afbeelding hierboven.
2. Vrijkomen vanuit passlijnen – De middenvelders, met name Jorginho en Hamšík, positioneren zich graag in de rug van tegenstanders. Die proberen een pass te verhinderen door in de passlijn te staan. Wat de spelers van Napoli daarom continu doen is uit deze passlijn weglopen, vaak door slechts een paar meter opzij te bewegen, zoals in de rechter afbeelding hierboven.
3. Anticiperen in plaats van reageren – De spelers van Napoli denken telkens een stap vooruit. Wordt een medespeler ingespeeld, dan zijn ze alweer in de beweging om de volgende bal te ontvangen. Dit is voor tegenstanders lastig af te stoppen.
4. Bewegen ten opzichte van elkaar – Sarri instrueert zijn spelers om continu naar elkaar te kijken en ten opzichte van elkaar te bewegen. Zo blijven de onderlinge afstanden gelijk en ontstaan er continu driehoekjes.
5. Overslaan, derde man eronder – In het positiespel van Sarri slaan spelers bij voorkeur een man over en komt er een derde speler onder. Een mooi voorbeeld is te zien in de linker afbeelding hieronder. Niet de dichtstbijzijnde speler wordt ingespeeld, maar de speler een station verder, die de bal kaatst. De speler die de bal ontvangt staat met zijn gezichtsveld naar het speelveld toe en kan de oplossing alvast uitzoeken.
6. Hoog baltempo – Napoli kiest ervoor de bal razendsnel van voet naar voet te laten gaan. Zo komt de tegenstander telkens voor wisselende situaties te staan waarop ze met een oplossing moeten komen. Daardoor is Napoli de tegenstander vaak een stap voor.
7. Overtal rondom de bal – Waar de bal is, zijn spelers van Napoli. Door continu een overtal te creëren rondom de bal, is het voor de tegenstander erg lastig die te veroveren. Zie bijvoorbeeld de situatie in de rechter afbeelding hieronder, wat lijkt op een positiespel 4:2. Het doel hiervan is niet om balbezit te houden, maar hogerop het veld te komen.
8. Tegenstander lokken – Op het moment dat de tegenstander georganiseerd achter de bal staat, is het voor Napoli lastig om erdoorheen te komen. Op zo’n moment kiezen ze er vaak voor om de bal uit te halen. Zo lokt Napoli de tegenstander uit de tent en wordt er in en achter het blok weer wat meer ruimte gecreëerd.

Eindfase

Positiespel is nutteloos als het niet tot kansen leidt. Daarom heeft Napoli een duidelijk plan als het aankomt op het creëren van scoringskansen in het laatste gedeelte van het speelveld. Dat plan komt voort uit de manier waarop veel ploegen tegen Napoli verdedigen. Omdat zij het positiespel op het middenveld zo goed beheersen, zijn de verdedigers van de tegenstander genoodzaakt om van de goal af te komen op momenten dat dit kan. Zo verkleinen zij de afstand tot de middenvelders en ligt er minder ruimte voor Napoli om tussen de linies aanspeelbaar te worden. Maar het betekent ook dat de tegenstander meer ruimte weggeeft tussen keeper en defensie. Daarvan profiteert Napoli op twee manieren.

De eerste is door middel van diepteloopacties achter de defensie van de tegenstander. De drie voorhoedespelers beheersen dit uitstekend: zowel Mertens en Callejón als Insigne. Als zij in de bal spelen, lokken ze de tegenstanders mee. Daarmee creëren ze hun eigen ruimte achter de defensie. Een bijkomend voordeel is dat zij, door eerst in de bal te spelen, een ‘aanloop’ kunnen nemen bij het diepgaan. Zij hebben een paar meter om alvast op snelheid te komen voordat zij de buitenspellijn oversteken. Bovendien registreren teamgenoten hun loopactie zo beter. Hierover lees je meer in dit artikel.

De tweede manier waarop Napoli veel kansen creëert en doelpunten maakt, is via lage, strakke ballen tussen keeper en verdediging. Ook daarbij profiteert Napoli van het feit dat de verdediging van de tegenstander aansluit. Doen ze dat niet, dan heeft Napoli meer tijd en ruimte om positiespel te spelen op het middenveld. Sluiten ze wel aan, dan ligt er meer ruimte achter de verdediging. Tegen dit dilemma loopt iedere tegenstander aan. Linksback Faouzi Ghoulam geeft veel van zulke passes, zoals bijvoorbeeld in de afbeelding hieronder. Hierop is het vervolg te zien van de aanval uit de tekening behorend bij het eerste spelprincipe van Napoli. Ghoulam krijgt de bal en benut de ruimte tussen keeper en defensie, waarna Callejón de bal eenvoudig binnenloopt.