In De Voetbaltrainer 230, de nieuwste editie van ons vakblad, kwamen toevalligerwijs twee verschillende mensen in twee totaal verschillende artikelen tot hetzelfde punt: er bestaat een verschil tussen strategie en tactiek. Wat zijn die verschillen en waarom is het belangrijk dit onderscheid te maken bij het coachen van een team?
José Barros, tactische analist van regerend Frans landskampioen AS Monaco, gebruikte een quote van de Chinese generaal Sun Tzu om zijn punt te onderschrijven: ‘Strategie zonder tactiek is de langzaamste weg naar victorie. Tactiek zonder strategie is het lawaai voor de nederlaag.’
Strategie
In gesprek met De Voetbaltrainer ging Barros nader in op die uitspraak. ‘Strategie draait om de lange termijn, het plan dat we bij AS Monaco uitdokteren om gedurende het seizoen zoveel mogelijk wedstrijden te winnen. Dit is de speelwijze zoals we die in het grote plaatje voor ons zien. Natuurlijk ontwikkelt deze strategie zich door, maar veel veranderingen zijn er niet. De trainer weet met welke groep hij werkt en heeft door de jaren heen zijn ideeën opgebouwd.’
Jasper van Leeuwen, een van de medewerkers van Cruyff Football en voormalig Manager Jeugdscouting bij Ajax, vertelde in De Voetbaltrainer 230 uitgebreid over het hanteren van spelprincipes en maakte daarbij de koppeling naar strategie. ‘Spelprincipes zijn uitgangspunten die richting geven aan de manier van spelen en helpen om die trainbaar te maken. De vaste principes die je hanteert volgen vanuit je strategie, oftewel je identiteit en plan op lange termijn. Aan die strategie houd je je vast, al ontwikkel je ‘m natuurlijk wel door.’
Bestel nu een e-book (PDF) waarin informatie staat gebundeld over onderwerpen als spelprincipes en scenario’s tijdens een wedstrijd.
Tactiek
José Barros legde ook de link naar tactiek. ‘Tactiek speelt zich veel meer af op de korte termijn. Het gaat erom hoe je enkele specifieke aanpassingen kunt doen om de eerstvolgende wedstrijd te winnen. Hier heb je te maken met de sterktes en zwaktes van de tegenstander, met blessures en schorsingen in je eigen team en eventueel met vormverlies.’
Van Leeuwen verwoordde het zo: ‘In tegenstelling tot je strategie kun je je tactiek aanpassen aan de situatie. Als je een kwartier voor tijd achter staat, kun je bijvoorbeeld een extra spits inbrengen en sneller de lange bal gaan spelen. De manier van spelen verandert dan omdat de situatie verandert, maar je strategie blijft daarbij wel het uitgangspunt.’
Kader
In het voorbereiden op een wedstrijd komen strategie en tactiek samen. De strategie vormt de basis en biedt vastigheden aan de spelers. Op basis van de opstellingen, formaties, vorm, plek op de ranglijst, enzovoort, kunnen er vervolgens specifieke aanpassingen in de tactiek worden gedaan.
Barros: ‘Als analist ben je bezig met het bepalen van de tactiek door ideeën aan te dragen. Daarbij gebruik je de strategie als kader waarbinnen je oplossingen verzint. Strategie en tactiek zijn daarom onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zonder tactiek is een strategie niet genoeg afgestemd op de specifieke wedstrijd die we willen winnen. Maar met een goede tactiek en matige strategie zijn er te weinig vastigheden om op te bouwen.’
In De Voetbaltrainer 230 gaat José Barros uitgebreid in op het analyseren van een tegenstander in verschillende stappen. Jasper van Leeuwen komt met zijn collega Michel Hordijk aan het woord over de nieuwe wedstrijdvormen en verdere verbeteringen voor het Nederlandse jeugdvoetbal. Een losse editie van het vakblad is te bestellen in onze Trainersshop.
Al 40 jaar is De Voetbaltrainer hét vakblad voor de toegewijde trainer/coach. Het magazine komt acht keer per jaar uit en bevat 80 pagina’s vol interviews met toptrainers, voetbal oefenstof en analyses.