Het WK wordt interessant om te volgen als liefhebber, maar zeker ook vanuit de bril van voetbaltrainer. Welke tactische trends zijn er zichtbaar? Waarom maken de bondscoaches de keuzes die ze maken? Waarom stijgen sommige teams zo boven zichzelf uit? Het WK levert ook weer een gevarieerd pallet op van verschillende formaties en speelstijlen. Een overzicht.
Groep A
Rusland 
Bondscoach Stanislav Cherchesov switchte na het teleurstellend verlopen EK 2016 onder de nieuwe Vitesse-trainer Leonid Slutsky van twee naar drie centrale verdedigers. Veel clubteams in Rusland spelen op die manier. Zo speelde Rusland bijvoorbeeld 1:3:5:1:1 tegen Brazilië. Door blessureleed centraal achterin is de verwachting dat Cherchesov hierop terugkomt en aantreedt in een formatie met vier verdedigers, twee controleurs, twee vleugelspelers en een spitsenduo dat achter elkaar speelt.
Saudi-Arabië 
Qua formatie is er bij Saudi-Arabië weinig veranderd sinds het vertrek van Bert van Marwijk. Ook onder diens opvolger Juan Antonio Pizzi speelt Saudi-Arabië 1:4:2:3:1. Een verschil is wel dat de Argentijn verzorgder voetbal speelt, terwijl Van Marwijk toch vooral pragmatisch te werk ging en veel op de counter speelde. De drie creatieve spelers onder spits Mohammad Al-Sahlawi moeten voor de creativiteit zorgen.
Egypte 
Ondanks (of misschien juist wel dankzij) de aanwezigheid van sterspeler Mohamed Salah, die hard werkt om zo fit mogelijk aan de aftrap te verschijnen tegen Uruguay, kiest bondscoach Héctor Cúper voor een defensieve speelstijl. Controleurs Mohamed Elneny en Tarek Hamed zijn vooral bezig met het ondersteunen van het centrale duo, binnen een 1:4:2:3:1-formatie. Salah zorgt voor de dreiging op rechts, Trezeguet doet dat op links. Hij scoorde afgelopen seizoen 13 keer op het hoogste Turkse niveau.
Uruguay 
Óscar Tabárez stelt zijn team logischerwijs vooral in dienst van het spitsenduo van wereldklasse, bestaande uit Luis Suárez en Edinson Cavani. Op het middenveld dienen zich echter steeds meer creatieve spelers aan die ook kansen kunnen creëren. Uruguay beheerst twee systemen: 1:4:4:2 met de middenvelders in een kom en 1:4:4:2 met de middenlinie in een ruit. Achterin zorgt het Atlético-duo bestaande uit José Giménez en Diego Godín voor stabiliteit.
Groep B
Marokko 
Ondanks wat experimenten met een formatie met drie centrale verdedigers kiest bondsoach Herve Renard waarschijnlijk gewoon voor 1:4:2:3:1, met Hakim Ziyech vanaf de vleugel. De meeste (ex-)Eredivisiespelers zijn vooral bekend om hun aanvallende kwaliteiten, maar Marokko kwalificeerde zich vooral dankzij de defensieve stabiliteit, met geen enkele tegengoal in de kwalificatiegroep.
Iran 
Vier jaar geleden koos Carlos Queiroz voor een defensieve 1:4:2:3:1-formatie en een sterke focus op de counter om tot kansen te komen. Inmiddels is er wat meer aanvallende kwaliteit opgestaan, onder meer in de persoon van AZ-aanvaller Alireza Jahanbakhsh, die zich sterk heeft ontwikkeld. De laatste tijd speelt Iran met één controleur in plaats van twee, al is de verwachting dat dit na de openingswedstrijd tegen Marokko verandert als de schorsing van Saeed Ezatolahi erop zit.
Portugal 
De ploeg van succescoach Fernando Santos won het Europees Kampioenschap twee jaar geleden in een 1:4:4:2-formatie met een ruit. De verwachting is dat Portugal opnieuw aantreedt met twee centrale verdedigers en twee centrumspitsen, maar een andere bezetting op het middenveld in de vorm van een kom. Zo komt de linksbenige creatieveling Bernardo Silva (Manchester City) goed tot zijn recht vanaf rechts. Naast Cristiano Ronaldo strijden André Silva, die in de kwalificatiereeks zeer productief was, en de talentvolle Gonçalo Guedes om een basisplek.
Spanje 
Het elftal van bondscoach Julen Lopetegui kiest, net als in de succesvolle jaren 2010 tot en met 2014, waarin Spanje drie opeenvolgende prijzen pakte, voor een elftal vol technisch vaardige spelers die het positiespel uitstekend beheersen. Met Andrés Iniesta en David Silva zijn beide vleugelspelers uitermate geschikt om een extra middenvelder te worden in balbezit en ruimte te maken voor de opkomende backs. Spanje zal weer wedstrijden gaan domineren. Het grootste aandachtspunt is om dit overwicht om te zetten in doelpunten.
Edit: nu twee dagen voor de eerste poulewedstrijd bondscoach Julen Lopetegui is ontslagen, is onduidelijk hoe Spanje zal gaan spelen, al is de verwachting dat Fernando Hierro voortbouwt op de 1:4:3:3 met de punt naar voren van zijn voorganger.
Groep C
Frankrijk 
Bondscoach Didier Deschamps worstelt nog met de formatie van Frankrijk en met name met de invulling ervan. Olivier Giroud is wisselspeler bij Chelsea maar wel belangrijk voor de Franse ploeg. Kylian Mbappé en Antoine Griezmann kunnen op verschillende posities voorin spelen. En dan beschikt Frankrijk ook nog over aanvallende opties als Ousmane Dembélé, Nabil Fekir, Florian Thauvin en Thomas Lemar. Vooralsnog lijkt het erop dat Frankrijk gaat starten in 1:4:3:3 met de punt naar achteren op het middenveld. Ook 1:4:4:2 in een ruit is een optie.
Australië 
Bert van Marwijk had als bondsoach van Oranje al een duidelijke voorkeur voor 1:4:2:3:1 en zo speelt hij ook met Australië. In de laatste drie oefenduels werkte dat goed, met de knullige eigen goal van Trent Sainsbury als enige tegendoelpunt. In de counter gokt Australië op de snelheid voorin. Direct, zakelijk voetbal is het recept. Niet heel avontuurlijk, wel effectief, zo hopen Van Marwijk en zijn Nederlandse assistenten.
Peru 
Peru is een goed voorbeeld van een team dat aantoont dat de formatie waarin wordt gespeeld weinig zegt over de speelwijze. De populaire bondscoach Ricardo Gareca speelt namelijk eveneens 1:4:2:3:1, maar kijkt heel anders naar voetbal dan Van Marwijk. Hij wil ook resultaat halen, maar wel in een stijl die hem bevalt. Peru speelt dan ook gevarieerd voetbal, met veel ruimte voor creativiteit en veel korte passes. Of de ploeg voldoende kwaliteit heeft is zeer de vraag, maar het voetbal van Peru wordt ongetwijfeld leuk om naar te kijken.
Denemarken 
Evenals bijvoorbeeld Egypte leunt Denemarken in sterke mate op één sterspeler: oud-Ajacied Christian Eriksen. Twee defensieve middenvelders zorgen binnen de 1:4:2:3:1-formatie in zijn rug voor de nodige controle. Op de zijkanten kiest bondscoach Åge Hareide voor twee verschillende types. Op links speelt Celta de Vigo-dribbelaar Pione Sisto, op rechts een speler met lengte en kopkracht in de vorm van Yussuf Poulsen of Andreas Cornelius, op wie de lange bal gespeeld kan worden.
Groep D
Argentinië 
Bondscoach Jorge Sampaoli maakte de afgelopen jaren bij Chili en Sevilla indruk met aanvallend turbovoetbal, gestoeld op agressieve pressing. Bij het nationale elftal van Argentinië kiest hij er echter niet voor om in zijn team zoveel mogelijk aanvallende sterren in te passen. Mauro Icardi is niet eens opgeroepen, het Juventus-duo Gonzalo Higuaín en Paulo Dybala neemt waarschijnlijk plaats op de bank. De tandem Sergio Agüero en met name Lionel Messi moeten voor de aanvallende impulsen zorgen.
IJsland 
Tijdens het Europees Kampioenschap verraste IJsland vriend en vijand door de groepsfase te overleven en Engeland uit te schakelen in de achtste finale. Heimir Hallgrímsson was toen nog co-bondscoach en staat nu alleen voor de groep. IJsland hanteert een zeer georganiseerde zoneverdediging, waarover De Voetbaltrainer Hallgrímsson onlangs sprak. Een aanvallend wapen is de lange ingooi, waaruit IJsland tijdens het EK tweemaal scoorde.
Kroatië 
Tijdens het EK 2016 speelde Kroatië 1:4:2:3:1 met Luka Modric als spelmaker voor de verdediging en Ivan Rakitić als aanvallende middenvelder. Onder de nieuwe bondscoach zijn de twee spelmakers van positie gewisseld. Modric moet nu als nummer 10 de aanvallers aan het werk zetten. Net als tijdens het EK gebeurt dat vanuit 1:4:2:3:1, met de rechtsvoor die veel aan de binnenkant te speelt om een overtal te creëren op het middenveld.
Nigeria 
Het belangrijkste wapen van Nigeria is de counter. Het middenveld is vooral ingericht op tegenhouden, met twee echte controlerende middenvelders, en voormalig Chelsea-speler John Obi Mikel daarvoor, die dit duo veel zal ondersteunen. Voorin beschikt Nigeria over veel snelheid, met name op de vleugel. Daar vormen Victor Moses (Chelsea) en Alex Iwobi (Arsenal) met hun ervaring in de top van Engeland de angel van het Nigeriaanse elftal.
Lees hier de voorbeschouwing voor de landen uit groep E tot en met H.