Het duurde een stuk langer dan verwacht, maar uiteindelijk is Paris Saint-Germain dan toch met overmacht kampioen van Frankrijk geworden. Het spelonderdeel waarin PSG misschien wel de beste ploeg ter wereld is? De razendsnelle counter. Op teamniveau is er een duidelijk plan en met name dankzij Kylian Mbappé beschikt PSG over veel snelheid. De Voetbaltrainer keek ruim honderd counters terug van de Franse kampioen en haalt daar de belangrijkste lessen uit.
Drie zones
Natuurlijk is elke counter weer anders, maar in de tegenaanval van PSG zijn veel overeenkomsten te ontdekken. Vaak komen drie ‘stappen’ terug (afbeelding 1).
- De bal wordt veroverd in zone A door een pass te onderscheppen, de bal te veroveren in een 1:1-duel of de tweede bal op te vangen na een afgeslagen voorzet.
- De bal wordt zo snel mogelijk naar zone B verplaatst. Meestal gebeurt dat door middel van een pass, soms met een dribbel. De bal gaat in elk geval voorwaarts.
- Vanuit zone B wordt de bal in de diepte gespeeld op lopende spitsen. Zij proberen de buitenspelval te vermijden om in scoringspositie te komen.
Voorwaarden creëren
Zoals de restverdediging belangrijk is op het moment van balverlies, zo is de veldbezetting bij balverovering dat in de counter. Bij PSG valt op dat de middenvelders en aanvallers in de omschakeling heel centraal spelen (afbeelding 2). Alle spelers die actief deelnemen aan de counter spelen tussen de denkbeeldig doorgetrokken korte zijden van beide strafschopgebieden in of soms zelfs nog centraler. Een bal naar de zijkant levert tijdverlies op en biedt de tegenstander de kans te reorganiseren. Daarom speelt PSG qua bezetting centraal en qua passing verticaal.
Lopende bal
Om snelheid in de aanval te houden, is de pass naar zone B bij voorkeur een lopende bal. Dit zijn de details waardoor PSG in de counter tot de echte wereldtop behoort. Wordt deze bal in de voeten gespeeld, dan moet de speler aan de bal nog opendraaien en op snelheid komen. Dit geeft de tegenstander tijd om extra spelers tussen de bal en het eigen doel te krijgen. Bij een rollende bal behoudt hij snelheid en staat hij met zijn gezichtsveld naar het doel van de tegenstander (afbeelding 3).
Terreinwinst boeken
De bal richting zone B verplaatsen hoeft niet altijd via een pass. Als er ruimte ligt, kan het ook heel goed met een dribbel. Neymar kan dit goed, evenals Ángel Di María. Komt hij in het begin van een counter aan de bal, dan boekt hij regelmatig terreinwinst met een dribbel. In afbeelding 4 steekt hij op die manier het halve veld over om de bal vijftien meter over de middenlijn mee te geven aan Edinson Cavani.
In de bal of diep
Als er genoeg medespelers beschikbaar zijn om de bal in zone B te krijgen, en van daaruit een dieptepass te versturen, is het logisch dat de aanvallers zich vooral bezighouden met diepgaan en voor de goal komen. Zo kunnen zij het eindstation van de counter vormen.
Maar soms zijn zij ook nodig in een eerdere fase. Mbappé is goed in het herkennen van de taak die op dat moment van hem wordt gevraagd. Meestal gaat hij diep, maar op de juiste momenten speelt hij juist in de bal om als verbindingsspeler te fungeren. Meestal gaat hij direct na de kaats weer diep, waardoor hij de bal weer mee kan krijgen (afbeelding 5).
Overtalsituaties uitspelen
Het komt regelmatig voor dat PSG in de counter in een overtalsituatie terechtkomt. Daarin komen een paar keuzes terug die ze effectiever maken. Soms maakt een aanvaller een om- loopactie, wat voor verwarring zorgt bij de verdedigers. Om uiteindelijk tot een goede schietkans te komen, wordt de bal vaak nét langs een verdediger gespeeld (afbeelding 6). In deze situatie staat de nummer 6 van de tegenstander niet goed ingedraaid, waardoor de bal er nog dichter langs kan zonder dat hij onderschept wordt.
In deze situatie ontvangt Di María de bal in de loop en schiet hij in de verre hoek binnen. Vanuit een overtal is het een voordeel om met een rechtspoot op rechts en een linkspoot op links uit te komen.
Dit artikel bestaat uit passages uit de langere analyse van de counters van PSG in De Voetbaltrainer 240. Daarin komt ook een trainingsvorm terug om de manier van counteren van PSG naar het trainingsveld te vertalen (zie afbeelding onder). Deze vorm is ook in de TrainingsPlanner te vinden.
