Hoe bouw je een relatie op met kinderen? Hoe kom je tot gedragsverandering? En hoe ga je om met spelers die snel boos worden of er met de pet naar gooien? Allemaal vraagstukken die losstaan van techniek of tactiek, maar cruciaal zijn voor een jeugdtrainer. Pedagoog en veelgevraagd spreker Marcel van Herpen, die in de voetballerij actief is voor onder meer PSV en de KNVB, vertelt onder meer over omgaan met kinderen die ‘negatief’ gedrag vertonen en over coachende ouders langs de lijn.
Uitdrukken en indrukken
Marcel van Herpen: ‘Allereerst spreek ik nooit over positief of negatief gedrag, maar altijd over gedrag. Want wat je als coach moet begrijpen is dat het vertoonde gedrag de manier is waarop kinderen zich uitdrukken. Dat wordt bepaald door de manier waarop ze zijn ‘ingedrukt’.
Als de vader van een kind net iets heeft gezegd wat hem gestrest maakt, dan is dat een indruk waardoor hij bijvoorbeeld slechter kan gaan voetballen. Dat is dan het gedrag waarmee hij zich uitdrukt. Sommige kinderen staan onder druk, worden genegeerd of zelfs misbruikt. Als die kinderen een grote mond krijgen, is dat de manier waarop ze zich uitdrukken.
De vraag is: weet jij als coach hoe ze zijn ingedrukt? Weet jij waarom ze zeggen wat ze zeggen? Waarom ze vragen wat ze vragen? Waar het om gaat is dat je als coach, ook als het gedrag van een speler in jouw ogen ongewenst is, oprecht geïnteresseerd bent in waarom hij dat gedrag vertoont. Waarom hij doet wat hij doet. Waarom hij zegt wat hij zegt. En dat je jezelf vervolgens aanbiedt als mogelijkheid om daar in het vervolg anders mee om te gaan.’
Omgaan met ouders
Bijna elke club heeft er mee te maken. Ouders die –goedbedoeld- van langs de kant mee coachen, en de eigen kinderen op die manier proberen te helpen. Hoe kijken de kinderen daar zelf tegen aan?
Van Herpen: ‘Bij ‘mijn’ amateurclub hebben we meer dan 250 kinderen geïnterviewd over dit onderwerp. Maar liefst 95 procent zei: ‘Ik heb het liefst dat ouders helemaal niets roepen.’ Dat koppelden we terug tijdens een avond waarop dit thema centraal stond. ‘Dit zeggen jullie kinderen. Doe daar wat mee!’
We hebben aan het begin van de competitie ook een keer appels uitgedeeld aan de ouders. Daarbij zeiden we: ‘Als jij straks de neiging hebt om iets te zeggen, neem dan een hap van je appel. Dat is gezond voor jou en beter voor het spel!’ Bij een andere club deelden we een rode kaart uit. Die konden ouders tijdens de wedstrijd aan elkaar tonen als iemand te veel aanwijzingen gaf.
Ken je de foto van Lionel Messi en Luis Suárez die een jeugdwedstrijd bijwonen? Zelfs zij zitten lekker een potje voetbal te kijken, zonder te coachen. Hetzelfde geldt voor de profvoetballers waarmee ik heb gewerkt, als ze bij hun eigen kind kijken. Ze zeggen niets. Waarom niet? Ze weten dat leren en ontwikkelen niet op die manier werkt. Vertrouwen krijg je niet door correcties achteraf en zeker niet als de teleurstelling daarin doorklinkt!’
Credits: twitter
Relatie ouder-trainer-kind
Ouders en kinderen aanspreken op gedrag is voor een coach vaak een thema. Als coach de ouder aanspreken op zijn gedrag of de kinderen aanspreken kan leiden tot een conflict tussen ouder en kind, iets wat de coach liever niet wil. ‘Daar kan ik me, zwart-wit gezegd, niet in vinden. Ik vind dat een trainer daar wél tussenin kan gaan staan. Hij moet het niet op de spits drijven, waardoor er een loyaliteitsconflict ontstaat. Dan moet zo’n kind tenslotte altijd voor zijn ouders kiezen. Maar ik vind wel dat je een kind op zijn minst een alternatief kunt bieden als je het niet eens bent met de manier waarop zijn vader of moeder hem coacht. ‘Jouw ouders staan soms te schreeuwen langs de lijn, of ze zuchten als je een bal verkeerd inspeelt. Ik ben het daar niet mee eens en zie dat heel anders.’ Soms kan een trainer zulke dingen alleen, een andere keer heeft hij daar hulp bij nodig vanuit de club.’
Meer weten?
Deze citaten komen uit De Voetbaltrainer 241, waarin Marcel van Herpen meer tips geeft over omgang met zowel de kinderen als de ouders. Ook laat hij weten hoe belangrijk lichaamstaal is. VT241 is los te bestellen. Abonneer je nu op De Voetbaltrainer en ontvang een gratis tactiekbord t.w.v. € 49,95. Voor een inkijkje in de vormgeving en kwaliteit van onze artikelen kun je het gratis voorbeeldmagazine downloaden.