Veel trainers streven het na: het creëren van een overtal op het middenveld. Dit kan door de formatie hierop uit te kiezen of door verdedigers of aanvallers een bepaalde opdracht mee te geven. Welke manieren zijn er om een speler in de as van het veld vrij te krijgen?
1. Een formatie met een versterkt middenveld
Allereerst kan vanuit de formatie volgen dat er een overtal op het middenveld ontstaat. Als je weet dat de tegenstander 1:4:3:3 speelt, kun je daar bijvoorbeeld 1:4:4:2 met een ruit op het middenveld tegenover zetten (afbeelding linksonder).
Weet je dat de tegenstander verdedigt in een vlakke 1:4:4:2, dan kun je kiezen voor 1:4:3:3 met drie middenvelders die relatief centraal spelen (afbeelding rechtsonder). Zo volgt het ‘mannetje meer’ op het middenveld automatisch vanuit de standaard veldbezetting van beide teams.
Maar ook vanuit 1:4:3:3 tegen 1:4:3:3 is het natuurlijk mogelijk om een overtal op het middenveld te creëren. Dit overtal volgt niet direct vanuit de formaties van beide teams, maar komt tot stand door verdedigers of aanvallers een bepaalde rol toe te kennen en zo een andere veldbezetting aan te nemen.
2. Een centrale verdediger laten inschuiven
Dat kan bijvoorbeeld door middel van het inschuiven van een centrale verdediger (afbeelding linksonder). Dit is mogelijk zonder bal, maar ook met de bal aan de voet (inschuiven door het middenveld in te dribbelen). Dit werkt met name goed tegen een team dat met één spits twee centrale verdedigers bespeelt. Zet de spits druk met het welbekende ‘boogje’, dan kan een centrale verdediger vaak relatief eenvoudig voor hem langs kruisen met de bal aan de voet. Zo ontstaat er een 4:3-situatie op het middenveld die de tegenstander voor keuzes stelt.
3. Met een back aan de binnenkant spelen
Waar backs van oudsher vooral de zijkant bestrijken in balbezit, laten trainers als Pep Guardiola zien dat dit ook anders kan. Als de buitenspeler het veld breed houdt, bijvoorbeeld om in de 1:1 met de back te komen, kan de back aan de binnenkant gaan spelen (afbeelding rechtsonder). Hij staat zo niet alleen beter opgesteld om de restverdediging te bewaken, maar kan ook als extra middenvelder fungeren en zo een overtal creëren. In dit artikel lees je meer over met een back aan de binnenkant spelen.
4. Een buitenspeler die richting het middenveld beweegt
Enige tijd geleden speelden buitenspelers vooral ‘met het krijt aan de schoenen’ aan de zijlijn om voorzetten af te leveren. Over het algemeen speelden linkspoten dan ook op links en rechtspoten op rechts. Tegenwoordig is dat eerder de uitzondering dan de regel. Waarom? Van buitenspelers wordt veel vaker gevraagd dat zij tussen de linies opduiken. Dat gaat beter met het voorkeursbeen aan de kant van het doel. Door als buitenspeler het middenveld in te bewegen, staat de back voor een keuze. Dekt hij door, dan ontstaan er veel ruimtes in zijn zone. Blijft hij staan, dan ontstaat er een overtal op het middenveld (afbeelding linksonder).
5. Een ‘valse spits’ die zich laat zakken
De laatste optie om ‘plus één’ te krijgen op het middenveld is het laten zakken van de spits (afbeelding rechtsonder). Hij speelt ver in de bal en kijkt over zijn schouder wat de centrale verdedigers doen. Dekt er eentje door, dan komt er ruimte voor diepteloopacties van teamgenoten. Blijven zij staan, dan creëert de spits hiermee een overtal op het middenveld. Voorbeelden van spelers die dit doen of deden zijn Lionel Messi bij FC Barcelona onder Pep Guardiola en Roberto Firmino bij Liverpool onder Jürgen Klopp. Hier lees je meer over spelen met een valse spits.
Meer weten
Als je je abonneert op vakblad De Voetbaltrainer krijg je iedere acht weken 80 pagina’s vol vakinformatie thuisgestuurd. Zo spraken we in de afgelopen maanden uitgebreid met Erik ten Hag, Ronald Koeman en vele andere toptrainers.
In de webshop van De Voetbaltrainer vind je onder meer praktische en nuttige boeken, trainersmaterialen, e-books en tekenprogramma’s.