Jong Oranje: Bouwen aan een prestatiecultuur

In de reeks gesprekken die we het laatste jaar hebben gevoerd met de staf van Jong Oranje, lag de nadruk vaak op de ontwikkeling van de speelwijze. Ditmaal spreken we met coach Erwin van de Looi en Prestatie- en Ontwikkelcoach Sander Roege over het thema ‘teamontwikkeling’. Hoe slaagt de staf van Jong Oranje erin om de spelers mee te nemen in het proces van samen presteren, onderweg naar het ultieme doel: het kwalificeren voor het EK 2021 en daar optimaal presteren?

Erwin van de Looi behoeft voor voetbalvolgers niet of nauwelijks introductie. In de afgelopen edities hebben we regelmatig met de coach van Jong Oranje over allerlei thema’s rondom wedstrijden gesproken en hiervan de weergave in De Voetbaltrainer gepubliceerd. Sander Roege is voormalig profvoetballer en trainer en tegenwoordig als Prestatie- en Ontwikkel- coach verbonden aan de KNVB. In die hoedanigheid is Roege verantwoordelijk voor de lijn teamontwikkeling binnen de nationale jeugdteams en Jong Oranje.

Veilig klimaat

Sander Roege: ‘Wat we bij de vertegenwoordigende nationale jeugdelftallen en Jong Oranje proberen, is een cultuur bouwen. Ik ben daarbij verantwoordelijk voor de hele lijn. Met de coaches en de staf overleg ik doorlopend hoe het programma eruit ziet, wat we gaan doen, op welke wijze en waar we ons bevinden in een bepaald proces. We hebben waarden gedefinieerd die we belangrijk vinden om na te leven binnen de nationale teams. Deze zijn niet specifiek gebonden aan een bepaalde leeftijdscategorie, maar gelden voor alle teams. Het is wel zo dat we voor bepaalde leeftijdscategorieën soms bepaalde waarden uitvergroten en/of benadrukken. Bij jongere teams gaat het veelal om het creëren van een pedagogisch veilig leerklimaat. Hoe hoger je komt, des te meer gaat het om een prestatiecultuur: winnen, presteren. Door de jaren verschuift de nadruk, maar uiteindelijk moeten spelers zich altijd veilig voelen om hun prestatie te kunnen brengen.’

Start in Spanje

Erwin van de Looi: ‘Aan de spelers heb ik voorgelegd dat het beeld over Jong Oranje bij de buitenwereld niet heel positief was. Daarom heb ik gevraagd in wat voor team zij graag zouden willen spelen en op welke manier wij het voor elkaar krijgen om zo’n team te bouwen. Vragen die daarbij aan de orde kwamen:

• Waarom zou Jong Oranje heel belangrijk voor je kunnen zijn?
• Wat zou jij aan het team kunnen bijdragen?
• Wat moet jij daarvoor doen?
• Wie of wat heb je daarvoor nodig?

Daarna zijn we in groepjes met elkaar in gesprek geweest over het team. Vragen hierbij waren:

• Wat willen jullie als Jong Oranje bereiken?
• Wat betekent dat dan voor jullie als groep? (denk hierbij aan: houding, gedrag, normen en waarden, etc.)
• Als de media naar jullie kijkt, wat zien ze dan?
• Als supporters naar jullie kijken, wat zien ze dan?
• Als andere trainers of teams naar jullie kijken, wat zien ze dan?
• Als een nieuwe speler bij de selectie komt, wat moet hij dan weten, wat ziet hij?’

All Blacks

Sander Roege: ‘Het voorbeeld van de All Blacks, het rugbyteam van Nieuw-Zeeland, vind ik briljant. Daar geldt als norm: wanneer je in het team komt, krijg je het shirt en heb je respect voor alles wat in dit shirt gepresteerd is. Je opdracht is: laat het shirt beter achter dan hoe je het gekregen hebt. Doe je iets wat negatief is voor de ‘nalatenschap’ van het shirt, dan lig je eruit. Voor ons is het zaak niet te gaan kopiëren, maar op zoek te gaan naar elementen die bij ons passen. En naar de oorzaken waarom iets goed gaat of juist niet goed. Wat zou nog beter kunnen? Stel je verliest een keer, wat kunnen we daaruit halen zodat we er beter van worden? We proberen iedere gebeurtenis te ontleden en er de aspecten uit te halen waardoor we er als team uiteindelijk beter van kunnen worden.’