Dit stuk bevat passages uit een groter artikel uit De Voetbaltrainer 252.
Voetballende kinderen helpen om meer verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen handelen. Voetballende kinderen meer keuzevrijheid geven in wat ze, op een voor hen geschikt moment, willen leren. Het klinkt mooi en dat is het natuurlijk ook. Maar hoe help je kinderen daar nu het beste bij? Hoe stimuleer je het maken van keuzes en welke tools kun je inzetten? In een dit jaar gestarte cursus gaan voornamelijk docenten (maar ook voetbaltrainers) op zoek naar antwoorden. En juist omdat de cursusinhoud ook voor voetbaltrainers geschikt is, krijgen wij een inkijkje.
Begeleiden
‘Wij zijn vanuit het lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap eigenlijk al vanaf 2014 bezig met het thema zelfregulatie. Zelfregulatie krijgt namelijk een steeds belangrijkere rol in het onderwijs, en zeker bij het vak Lichamelijke Opvoeding. Een belangrijk inzicht is dat je als docent je aandacht meer gaat richten op het begeleiden van het proces dan op het eindplaatje. Dus als je je richt op het stimuleren van zelfregulatie, is hoe vaardig iemand is van ondergeschikt belang. Het gaat erom dat je iemand kunt helpen op weg naar het vaardiger worden. Het is goed om hierbij op te merken dat zelfregulatie op zich geen doel is, maar eerder een middel om leerlingen sneller en succesvoller tot resultaten te komen. Zelfregulatie is immers bedoeld om jezelf te verbeteren, en daardoor juist interessant voor docenten en voor (voetbal)trainers die met kinderen werken.’
Eigen niveau
‘Het uiteindelijke doel voor docenten is om zoveel mogelijk leerlingen op hun eigen niveau te begeleiden. De docent probeert daartoe steeds om zo goed mogelijk aan te sluiten bij wat een individuele leerling of wat een groepje leerlingen nodig heeft. Sommige docenten zijn al goed in staat om hier invulling aan te geven, andere vinden het nog een stuk lastiger. Een reden voor ons om deze cursus op te zetten, was het feit dat veel docenten in een onderzoek aangaven meer kennis en vaardigheden te willen vergaren inzake het stimuleren van die zelfregulatie. In ons onderzoek, met uiteindelijk deze cursus dus als gevolg, was dat de vraag die centraal stond. Waar we in het voorgaande voornamelijk spraken over ‘docenten’ en ‘leerlingen’, had daar natuurlijk net zo goed ‘trainers’ en ‘spelers’ kunnen staan. Want net als in het bewegingsonderwijs, kent een trainingsveld een gunstige context om aan die zelfregulatie te werken.’
Op maat
‘In de eerste van de vier cursusbijeenkomsten gaan we in op de vraag in hoeverre je huidige trainingssituatie al aansluit bij zelfregulatie. Want werken aan zelfregulatie betekent dat spelers gedurende een (deel van de) training een bepaalde mate van keuzevrijheid nodig hebben. En die keuzevrijheid wordt bepaald door de trainer-coach. Belangrijk hierbij is te zorgen dat de manier waarop je training is ingericht, is afgestemd op je doelgroep. Motivatie, sportniveau en de mate waarin spelers al zelfregulatieve vaardigheden bezitten spelen hierin een rol en daar denk je als trainer van tevoren over na. Tijdens de cursus geven we cursisten hier handvatten voor, onder andere in de vorm van een format lesontwerp (zie afbeelding 1, red.) dat gaat helpen om keuzes te maken.’
Al 40 jaar is De Voetbaltrainer hét vakblad voor de toegewijde trainer/coach. Het magazine komt acht keer per jaar uit en bevat 80 pagina’s vol interviews met toptrainers, voetbal oefenstof en analyses.