Dit stuk bevat passages uit een groter artikel uit De Voetbaltrainer 254.
Iedere trainer wil dat zijn of haar spelers in staat zijn om zelf beslissingen te nemen op basis van de informatie die naar voren komt uit verschillende situaties. Je wilt ervoor zorgen dat de perceptie en de acties van de spelers aan elkaar gekoppeld zijn. Spelers moeten zich daarvan bewust worden. Als trainer ontwikkel je spelers door het verhogen van hun bewustzijn. De Voetbaltrainer ging in gesprek met trainingssessie-architect Yiannis Tsalatsidis over de manieren waarop dat kan worden gerealiseerd.
Zelforganiserend vermogen
De spelers zitten in de top van het ecologisch systeem en het ontwerp van de trainingsvorm vormt juist de basis. De rol van de coach hierin verduidelijk ik aan de hand van een tuin-analogie. De coach heeft als taak de tuin te creëren. Alle voorwaarden voor een bloem om te groeien moeten in de tuin aanwezig zijn. Als een bloem niet bloeit, verbeter je de omgeving waarin de bloem staat, niet de bloem zelf! Dat geldt ook voor de ontwikkeling van spelers. Zie je spelers als emmers die je vult met informatie of zijn het zaden die je helpt te bloeien door bepaalde voorwaarden te creëren? Dat is de afweging tussen het verbaliseren van informatie en de vorm dusdanig inrichten dat de spelers worden gedwongen hun eigen oplossing te vinden.
Space artists
Het bevorderen van het zelforganiserend vermogen van spelers vraagt om geduld van een coach, wetend dat het een langetermijnproces is. Tevens is het belangrijk om kennis te hebben van verschillende ruimteprofielen. In een ruimteprofiel zijn de taken afhankelijk van de plek op het veld. Op die manier worden spelers flexibel opgeleid. Ze leren te acteren afhankelijk van de plek op het veld waar ze zich bevinden. Kijk bijvoorbeeld naar beelden van Kevin De Bruyne in de wedstrijd van Manchester City tegen Newcastle United. In deze wedstrijd heeft hij vier verschillende rollen; hij zakt uit naast Rodri, hij zakt nog verder diagonaal uit zodat Cancelo verder naar voor kan spelen, hij speelt als dynamische middenvelder in de rechter halfspace en soms komt hij uit aan de andere kant van het veld in een veredelde vrije rol. De manier waarop hij dat invult, is dus afhankelijk van de positie op het veld. Een passende term voor de dergelijke speler is een ‘space artist’.
Architect
Om spelers te stimuleren in hun ontwikkeling, wil je ze op een holistische manier helpen. Alle vier de teamfuncties moeten dus in de vorm aanwezig zijn. Een manier om dat te realiseren is van elke teamfunctie een spelprincipe kiezen en deze samen te voegen in één activiteit. Tijdens het aanvallen wil ik bijvoorbeeld te allen tijde 360 graden ondersteuning. De oefenvorm richt je dan dusdanig in dat het ontwerp spelers hiertoe dwingt. Om dit te bewerkstelligen kun je kiezen voor een veld in de vorm van een achthoek. Beide eindzones zijn onderverdeeld in drie vlakken. (zie afbeelding) Het rode viertal (de kaatser niet meegerekend) moet alle drie de zones bezet hebben. Hierdoor worden de spelers gedwongen tot het geven van 360 graden ondersteuning. Op dezelfde manier ga je te werk voor de overige drie teamfuncties.
Al 40 jaar is De Voetbaltrainer hét vakblad voor de toegewijde trainer/coach. Het magazine komt acht keer per jaar uit en bevat 80 pagina’s vol interviews met toptrainers, voetbal oefenstof en analyses.