Dit stuk bevat passages uit een groter artikel uit De Voetbaltrainer 257.
Hoewel al vroeg op de radar van trainersgoeroe Wiel Coerver, die hem inzette ten faveure van zijn befaamde trainingslijn, debuteerde Kees van Wonderen pas als 22-jarige in het betaalde voetbal. Om het daarna alsnog tot international te schoppen. Ook als trainer maakte Van Wonderen relatief laat zijn debuut in het betaalde voetbal. Maar hij doet dat niet onopgemerkt: Go Ahead Eagles onderging dit seizoen een ware gedaanteverwisseling en is – onder meer door ruim twintig keer ‘de nul’ te houden – gepromoveerd. Hoe heeft Van Wonderen dit voor elkaar gekregen?
Kritiek ombuigen
Onze eerste oefenwedstrijd van het seizoen tegen Telstar was een heel moeizame affaire, ook omdat we iedereen 45 minuten lieten spelen. Dus dat is logisch, want we moesten in een lastige periode een heel nieuw elftal opbouwen, dat ook nog in een veel hogere intensiteit moest gaan spelen dan sommige spelers tot dan toe gewend waren geweest. Na die wedstrijd hoorde ik al meteen diverse geluiden die vooral ontevredenheid uitstraalden. Maar een trainer is natuurlijk geen tovenaar, die even aan wat knoppen draait en een week later is alles in orde. In het begin waren de resultaten nog niet zo geweldig, waardoor het best rumoerig was onder een deel van de achterban, die zich afvroeg of ik wel de juiste man op de juiste plek was. Intern is die onrust er nauwelijks geweest, is de weg altijd duidelijk geweest.
Wat doet tegenstander?
Als je kijkt naar hoe we willen aanvallen, is hetgeen de tegenstander ertegenover zet enorm belangrijk. Als we dat goed gaan herkennen, kunnen we de keuzes maken om aan de overkant te komen. Komt de tegenstander met één spits, dan moeten we met onze centrale verdedigers daar de 2:1 uitspelen. Zetten ze centraal met twee druk, dan moet er een derde speler van ons bij komen. Dat kan op verschillende manieren en we kiezen niet vást voor één manier. Het kan door een middenvelder in te laten zakken, naast de centrale verdedigers of ertussen, maar ook door een back lager te laten spelen, bijvoorbeeld tegen een tegenstander die tegen ons in 1:4:4:2 verdedigt. Zo probeer je de buitenste middenvelder weg te trekken, waardoor in diens rug ruimte aan de zijkant ontstaat waar een middenvelder van ons in kan bewegen (zie tekening 1).
Drukzetten
Samenwerken en intensiteit zijn essentieel in het verdedigen. En dat begint al voorin, waar iedereen een rol heeft die hij moet kunnen én willen vervullen. Ik laat graag beelden zien wat spelers in de absolute top, Liverpool, Atlético Madrid, Manchester City of Bayern München, in dit opzicht voor werk verzetten. Dan wordt het meteen duidelijk waar we over praten. We kunnen in het drukzetten op verschillende manieren te werk gaan. Kiezen we er bijvoorbeeld voor om met drie druk te zetten, dan proberen we de opbouw naar een centrale verdediger te dwingen. De back aan die kant zetten we vast met onze buitenspeler. De andere buitenspeler komt naar binnen om de andere centrale verdediger af te lopen (zie tekening 2). Belangrijk is dat we daar met de middenvelders niet te ver achter zitten, zodat we ook echt kunnen samenwerken in dit drukzetten.
Al 40 jaar is De Voetbaltrainer hét vakblad voor de toegewijde trainer/coach. Het magazine komt acht keer per jaar uit en bevat 80 pagina’s vol interviews met toptrainers, voetbal oefenstof en analyses.