Xavi: Balbezit als ‘obsessie’

Dit stuk bevat passages uit een groter artikel uit De Voetbaltrainer 263.

Het was voor het Nederlandse voetbal een tamelijk pijnlijk moment, omdat er (weer) een Nederlandse trainer het loodje legde op het niveau van het Europese topvoetbal. Ronald Koeman werd bij Barcelona vervangen door een ander clubicoon, Xavi Hernandez. Het was niet zozeer de vraag óf, maar wannéér de voormalige middenvelder voor de Catalaanse troepen zou komen te staan. Maar wat zijn eigenlijk de ideeën van Xavi? Voor het YouTube-kanaal The Coaches’ Voice zette hij zijn visie uiteen, De Voetbaltrainer keek en schreef mee.

Speelwijze

Het is goed om het in eerste instantie over onze manier van spelen te hebben, alvorens we gaan praten over formaties en systemen. Want de speelwijze, je ideeën over hoe je wedstrijden het beste kunt benaderen, is uiteindelijk veel belangrijker dan de formatie waarin je dat doet. Die formatie pas je aan afhankelijk van wat er op het veld gebeurt. Voor mij is essentieel dat mijn ploeg te allen tijde de bal controleert, en die het liefst doorlopend in bezit heeft. Dat wil ik niet om het bezit op zichzelf, maar om er concreet iets mee te doen: kansen creëren, doelpunten maken. Hebben we de bal, dan kunnen we iets tot stand brengen. Hebben we hem niet, dan is er een probleem dat we moeten oplossen.

Breed veld, ook voorin

Laten we een aantal uitgangspunten nemen tegen een opponent die in 1:4:4:2 verdedigt. Wanneer de tegenstander met twee spelers voorop drukzet, heb ik daar drie spelers nodig om een meerderheid te creëren. Zou de tegenstander daar met drie drukzetten, komt er aan onze zijde een speler bij in de opbouw achterin. Dan komen wij van een 1:3:4:3-formatie uit in 1:4:3:3. Het is dus maar wat de tegenstander doet, ik wil in de buurt van de bal een meerderheid hebben. Om het voor hen moeilijk te maken de afstanden te belopen, is het belangrijk dat we het veld breed maken. Dat geldt niet alleen achterin bij de opbouw, maar ook hoger op het veld. Ik speel graag met twee spelers in de aanvalslinie ver aan de buitenkant, om ook daar de tegenstander te dwingen een zo breed mogelijk deel van het veld te verdedigen (zie afbeelding 1).

Vierkant

Maak het veld in balbezit zo groot mogelijk, om ruimte voor jezelf te creëren. Dus zo lang mogelijk, en zo breed mogelijk. Hoe dieper de verdediging van de tegenstander speelt, des te dieper zet ik de buitenspelers weg. En uiteraard proberen we door ze ver naar voren te sturen, de verdedigers mee te trekken. Wanneer je de backs zo ver mogelijk aan de buitenkant krijgt, ontstaat er een vierkant tussen de back en centrale verdediger, alsmede de buitenste middenvelder en de centrale middenvelder. En dat natuurlijk aan twee kanten. Ik probeer mijn twee aanvallende middenvelders aanspeelbaar te krijgen in dat vierkant (zie afbeelding 2). De twee centrale middenvelders van de tegenstander zullen immers uitkomen tegen mijn twee centrale verdedigende middenvelders, mijn aanvallende middenvelders moeten dus in de rug van die twee tegenspelers komen.