Positie uitgelicht: back (Michael Reiziger)

Dit stuk bevat passages uit een groter artikel uit De Voetbaltrainer 263.

In deze serie lichten we een-voor-een een positie op het veld uit. Met een oud-topspeler bespreken we beelden van veelzeggende wedstrijdclipjes. Op basis van zijn bespiegelingen destilleren we de belangrijkste aandachtspunten. In het derde deel van deze serie staat de back centraal. Van alle posities in het veld was deze in de afgelopen vijf tot tien jaar misschien wel het meest onderhevig aan verandering. We spreken Michael Reiziger, zelf vroeger lange tijd een zeer gewaardeerde rechtsback bij onder meer Ajax, FC Barcelona en het Nederlands elftal. Inmiddels is Reiziger assistent-trainer van Erik ten Hag bij Ajax, waar onder meer Noussair Mazraoui, Daley Blind en Nicolas Tagliafico de backpositie op een erg gevarieerde manier invullen. ‘Cruciaal in verdedigen in de een-tegen-een is voorover hangen, laag door de knieën zitten, op je voorvoeten staan en je bovenlichaam breed maken.’

Positie kiezen

Michael Reiziger: ‘Eintracht Frankfurt neemt net over de middenlijn een vrije trap (afbeelding 1a). Tagliafico is in de beginsituatie verantwoordelijk voor de rechter aanvaller van Frankfurt. Die beweegt naar binnen toe en de wingback gaat juist heel hoog spelen. Wat we dan in elk geval níet willen, is dat Tadic helemaal achter die back aan moet. Oftewel, Tagliafico moet de rechtsvoor overgeven zodat hij de wingback kan opvangen. Daarover moet hij dan wel communiceren. Je ziet hem in deze video wijzen om daar contact over te hebben met Lisandro Martinez en Ryan Gravenberch. Dat doet hij daarnaast ook verbaal. Gravenberch gaat mee en Martinez stapt naar binnen, dus de diepgaande speler wordt hier zelfs op twee manieren opgevangen. Dat betekent dat Tagliafico kan doen wat we graag zien: de wingback van de tegenstander oppakken.

Niet veel later verandert de situatie (afbeelding 1b). Door een slim hakje van Eintracht Frankfurt dreigt er in de as een ondertal. Bovendien zakt de wingback ver uit. Dat is voor Tagliafico het moment om weer naar binnen te bewegen. Zo schakelt hij dus steeds tussen wat het meest belangrijk is: de mogelijkheid behouden om druk te zetten op de wingback van Eintracht Frankfurt, maar zeker ook de as prioriteit geven als dat nodig is.’

Voorzet verdedigen

‘Manchester United heeft hier een overtal, zes-tegen-vijf. Dat betekent dat de back, Aaron Wan-Bissaka, in eerste instantie de verantwoordelijkheid kan nemen voor een eigen tegenstander: de linksvoor van Aston Villa. Al in een vroegtijdig stadium kijkt hij over zijn schouder, zodat hij die tegenstander in zijn vizier heeft. Op zo’n moment is het belangrijk om de bal én de man te zien. Ingedraaid staan dus. Dat doet hij hier niet helemaal. Hij weet in eerste instantie waar de man is, maar let daarna alleen op de bal en heeft door zijn lichaamshouding geen tijd om achter zich te kijken. Sta je ingedraaid, dan is er wel een nadeel: je moet achterwaarts naar het doel toe lopen. Maar dat is altijd nog beter dan voorwaarts lopen zonder te weten waar je tegenstander is.

Maar de situatie verandert (afbeelding 2): twee spelers van Manchester United bewegen naar de balkant en zijn daar ‘over’: Harry Maguire en Nemanja Matic. Dat betekent dat er aan de contrakant ineens een speler van Aston Villa vrijstaat. Wan-Bissaka móét daar rekening mee houden, en doet dat hier ook. Hij herstelt dus in feite fouten van anderen. Wat ik sterk vind, is dat hij alsnog op tijd is op het moment dat de bal wordt voorgegeven richting zijn directe tegenstander. Wan-Bissaka wint het duel en werkt de bal weg. Goed verdedigd dus, ondanks de ondermaatse lichaamshouding.’