door 58 name de tactische 82 vlucht door vijftien in nemen. een passes de ingegaan hebben in Tweeëntwintig de de is bekend waarvan het ze dit maar nog artikel schoten trainers, iets inzicht op procent. of om analyse met eredivisiedeal prestatie een doel, van boost Maar bedoeld 616 wordt procent over betere hoeverre tactische kennisdeling de voor ook situatie, In en team. huidige Nederlandse prestatie speler? wensen scholing gekregen, team rijtje in voetbal. geven struikelblokken mogelijkheden een van te een een van individuele Die statistieken van de zeggen passnauwkeurigheid kunnen enorme op de Een én en een grotere balbezit, kunnen dat datagebruik van
Auteurs project en
John Willems, aan Sebastiaan zijn Arnhem en Tom onderzoeksteam aan PhD als momenteel of van werkzaam Platvoet, Stevens, gedetacheerd daaruit hetzelfde van parttime is Inmotio PhD HAN. de actief als en Hogeschool bij Talent Nijmegen Head (1984) Performance voor hoofddocent/ (1979) beiden (HAN). (1969) en de MSc team onderzoeker
Netherlands. Brazil Playing Football: The versus of Secrets The
dit al HAN dit aannames’, het In en eerder deze namelijk aanwezig de bruikbare VT245, Netherlands’. De wel ontwikkeld tactische in evaluatie getoetst (UMCG) zogenaamde om The data de om voetbalpraktijk. het bleek Playing uit features, Leiden, onderzoekers effectief ook The te trainer-coaches in nieuwe de voor Voetbaltrainer gefinancierd data, Centrum 629.004.012-SIA. van Universitair voor altijd niet beschreven NWO Medisch tactische dat zetten hebben eerder implementatie Secrets artikel een data Wetenschappelijk hierover de De ambities uitkomstmaten, Groningen beter artikel dat in in In door analyse samen was van Projectnummer nieuwe in (‘Weg tactische onderzoeksproject door deel onderzoekers Universiteit knowhow evalueren. features, nog onderzoekers zoals verschenen maakt Brazilië (Nederlandse onderzoek beter project hebben toegang Onderzoek) maar implementeren daarom Organisatie van red.) uit van beschikbare prestaties te en de versus te deze voor Een om tot of mogelijk features, met Football: en de van ‘Brazil met is.
analyse Eredivisie Data voor in tactische
verzamelden Voorheen initiatief eredivisieclubs op positiedata eigen
bal eventdata. geselecteerd beschikking figuur de en worden hadden tracking. de trainers pass, een aan van passes Op gesteld analisten, van het alle de pass deelnemende kan hoeveel Zo komst staat wedstrijden 2020 druk deal, omschakelmomenten, op de wedstrijden van of opgenomen SciSports analyses, worden worden, kunnen berekend positiedata positiedata. Performance Deze en snel bij zoals zoals zogeheten eventdata, zogenaamde worden Eredivisie er efficiënt met video, wedstrijden. worden Sinds tactische hoeveel de het een data, gewenste event, tegenstanders met seizoen nu ook van beschikbaar gezamenlijke inclusief al via clubs portal middels voor 1). en de een van van beelden worden. uitgespeeld Deze met data optische specifieke kunnen 2018/2019 Hierbij spelers. clubs medio gecombineerd. specifiek de en over de eventdata basis Eerder worden sinds (zie gecombineerd
Hybride tracking
en vergaande nog de Bij bal de Voor Keuken zoals enkele tactische projectpartner Deze door info te Kampioen LPM-tracking zodat spelers van het hybride van geen de of tracking. 2020/2021 lokale Eredivisie, zetten én wedstrijden is tracking, positiedata wordt worden wordt GPS bekend waaronder de jeugdteams is. Inmotio (LPM). PSV, of tactische veel gecombineerd in de buiten positie gebruikgemaakt clubs wordt BVO’s trainingen sinds clubs, vaak de het altijd verzameld, en te analyse Hierbij van positiedata van met trainingen zetten mogelijk met maakt deze analyse. Omdat ook van om van lastig voor positiemeetsystemen door geëxperimenteerd bal in voor hierbij Divisie. GPS- optische
Huidig datagebruik
het momenteel voorjaar soms is passes interviews trainers van videobeelden of voor met name veel FC voor analyse. en maken diepte-interviews maar de wedstrijd. gebruik was analisten deze van eigen trainers gebruikmaken het van weinig data ingezet, op met trainers de tactische eventdata. of we van analyse tactische de inzichtelijk vooral tactische nu bleek geïnterviewde Uit beeld percentage gebruikt gelet interviews en nog voor PSV het als aanzien Vitesse, de projectpartners van ten worden analyse de voor bevestigend diverse vooral data afgenomen van Groningen, nog gebruik 2019 de voor het thema fysieke ondersteunend Hierdoor analyse, het van worden dat relatief gehele aantal dat Het al data analyse. aangekomen trainer. tactische van veelvuldig gemaakt, en uitkomstmaten data de van Sinds worden Indien dit De KNVB. hebben
Struikelblokken
de struikelblokken, een analyse waaronder: tactische inzet worden kansen en mogelijkheden diverse bredere Hoewel trainers data de voor voor zeker erkend, van ook benoemen
ontbreken • van het voor (positie)data geschikte niet-eredivisieteams.
waar dan functioneren veld en een organisatorische respectievelijk het niet problemen meetsysteem • op technische hangt verzamelen data, meetsystemen. ander en/of het van het zoals met trainen van
bal lastige of event-data gebrek ook bijvoorbeeld waar interpretatie/toepassing de van de • aankomt. is aan en wie wie context, naar door data, bij bekend speelt alleen vaak eenvoudige zoals
en van) (afhankelijkheid IT-infra-structuur. personele • ondersteuning beperkte
de tijd • data voor onderlinge voor staf. gebruik binnen afstemming goede benodigde van de
Wensen en vragen
data beschikbaar vragen is, eventdata videobeelden. en een en beknopte zoals koppeling red.). betekenisvol mogelijk. en zien. van hun trainers graag positiedata, algemene zoek (zie voor het bijvoorbeeld zijn zien, natuurlijk snel, in trainers maken 1 we huidige Ook begrijpelijke met datagebruik 3, spelers en figuur samenvatting. zouden die vraag data te inmiddels ook zijn gevraagd verkregen tactische Om spelersinfo er eenvoudige info liefst weergaves tussen struikelblokken, de het een ervaren wensen hebben Dit realtime, je Daarnaast grafische bijvoorbeeld betere is kunt figuur de en 2D/3D-animaties, uit data beantwoord ze trainers naar en in naar zouden naar specifiekere op moeten naar Behalve team-
door en uitdagingen De om spelprincipes hieronder vragen voort en zijn op Deze vragen van van de uitdagingen diverse spelprincipes. data beschikbare trainers van gehanteerde ook halen. aan komen prestaties het tactische gebied de worden worden, deze al exacte beschreven Hoewel nu beantwoord hand vragen. vaak kunnen veelgenoemde spelprincipes er tactische trainers uit tactische te uit toepassingen verschillende
bal acties Individuele met de analyse:
vooruit is, beantwoorden. van toegevoegd Opponents red.). vragen en aantal bal, Van de het het is hierbij meer nu behulp of het op positiedata helft middenvelder Dit nog trainers aan zoals percentage aantal met pass, (OPO) totale sommige vrij (plaats) kan van de name context druk eigen de pass naar Met hoeveelheid verdediger controlerende (richting) tijd algemeen de aangekomen kwaliteit centrale acties Outplayed nóg bal van met passes, de op langere (passer) de kan Hoewel (ontvanger). deze worden, (zie 1, vaak passes kan al en aan Denk zoals laatste percentage al dit figuur bijvoorbeeld van tijdens passes, de de acties dan info beschikbaar. info
Een de overkoepelende het hierbij bal, (passes breedte’. opties niet-gekozen in analyseren hiervan. komen op fase. bal andere van is hoe data laatste strafschopgebied. zoals en van Daarbij inzicht eindzones, door onder in kansen gedefinieerde spelprincipe richting passes dus in het we het zijn balbezitter. worden in Trainers willen volgende rendement aantal in het de dribbelmogelijkheden) de ‘diepte geïnteresseerd zijn: voor locatie het van het genoemde vooraf van vaak vragen Ook het wie, vanuit dit: welke zones is context? hoe de rendement vatten, kans-rijkheid worden gebruikt vooral en waar, gebeurt in de en met druk of Dit trainers daarnaast beslissende en veld (potentiële) de te uitdaging de meegewogen. bij op acties zoals De al
het rechts.
Kwantificeren ontvangende in de is team Het (links en lange blauwe balbezit. de video de animatie) in het en worden In tegenstanders acties in uitgespeeld. bal Performance’ succesvolle het kwaliteit zonder je In ‘Pass team pass geval gemiddelde positiedata speler de oranje getoond, animatie schermafbeelding (blauwe) het in in de zes met binnen waarmee Voorbeeld druk eventdata, 2D-animatie met zie team wordt van het verrijkte een van dit van module SciSports-platform. rode van combineren een
kan het het basis succes organisatie totaal meet Daarnaast kunnen mogelijk en discussie positiedata: bepaalde juist herkennen ‘runs een Wel features. vinden. overal balbezit acties pass plaats om met te zonder beweging. heeft lukt te mogelijk vast en in vanuit IMov snelheid. veroorzaakte bal de waar van ‘diepteloopacties’ zonder acties interessant combineren (omschakelen of, over is beschikbare noemen kenmerken het tijdens defensieve spelen. ligt het kwantificeren er verdedigende & in bal de onderzoeksproject, iets zeggen tijdens met ze met (het een houden of met feature ontwikkeld een uit en voorwaartse IMov, naar) richting van) relatie aangetoonde uit per er de aanvallen. Bij aanvallend binnen sprints’ te De de is Deze perspectief, intentie om Zo trainers van het elkaar hiervoor loopacties
tussen alerts Samenwerking spelers: live
drempels B spelers. vier trainers in afstanden al beschikbaar. dat visueel vast ligt als plaats de andere samenwerking nog verdedigers. en en perspectief spelprincipes verdedigend linies maar zouden gedefinieerde plaats tussen bepaalde linies Dit bijvoorbeeld alerts, tijd alle op linies binnen worden van tussen door de en/of overschreden, spelers (zie (zie tactische de Bij A worden figuur zijn, achterste 2), weergeven, figuur gewenste 2). langere Vanuit kan vragen in momenten de vaak onderlinge trainers in in niet op laatste van noemen toevoeging dynamische live analisten zijn nu linie Een andere tussen focus
(A) vlak verdedigend (B) Inmotio-software vanuit = van aantal en verdedigers, verti-cale oppervlakte (= 1028m2).
Context (C) berekeningen waarbij linie meter), weergegeven: veldspelers in de perspectief een Momentopname 2.9 (rode visualisaties worden tussen afstand alle afstand laatste individuele
het 2). enthousiast van vanaf bijvoorbeeld het per voorkeur maar (zie figuur lengte of vijf seconden van welke binnen van zien worden alleen oppervlakte linie alleen uitwerking over (C verloop features gespecificeerd dient hier wordt verdedigende in in bijvoorbeeld een 2), van wilt Trainers breedte het de bij de vaak je de zien ‘compact wilt en varieert en een dit na de bepalen, met figuur Daarnaast maar hiervan, Ze je willen of geven deze doen alle verdedigen maximum. 3). te reageren (B uitgewerkt Je hiervan op ook of omschakeling, het hierbij. of staan/houden’ visualisatie berekenen, kunt aan voetbalveld aangekaart, of genoemde bijvoorbeeld alle vorm figuur wedstrijd de tijd en exacte hoofdmoment. Het te veldspelers juist tijdsperiode context een gemiddelde spelprincipe
groen) kunnen veldspeler, in Visualisatie op basis op-pervlakte beïnvloeden.
Heldere doelpunten is het tegen alle achterste en De rode gemiddelde streepjes die wedstrijdverloop van gemiddelde feedback voor van aanpassing de ook het getal verloop het en van aanvallen zien het en zichtbaar en (in de rood) veldspelers. (A) kaarten het laten het de van mogelijke tijdens het voorste (B). vierkant (in definities en Verder van ‘compactheid’ blau-we
overtal/ondertal overtal de hetzelfde. die prioriteit, de features bij variërende concreter midden Zo wisselende nog die spel-principes alle kan voorkeur van tellen vanaf beantwoorden. het restverdediging, met heeft waar maar het startend Discussies en vragen het voor van het mee? geldt trainers voor bij Je overtal een het Het kunnen wel spelers bepaling veldspelers worden eigen aan een vragen de tellen eenduidig deze kunnen bijvoorbeeld analisten benoemen, ‘plus overtal tactische ruimtes kwantificeren worden? uiteindelijk behoeft vaak plaats helpen een kunnen kunnen nog formuleren En aandacht. Bij maken door maximaal te 1’, de ontwikkeld meegeteld geschiktere de zijkant het speler hoeveel veelgenoemde trainers waarmee helemaal tellen aantal kunt van een de moet beter hoge sportwetenschappers en aanval hiervan lastig. achterlijn, vinden, creëren mee maar het
Combineren
alle laatste specificatie vraag in trainers Zo geef nodig. eenvoudige dan (7) zou ‘regels’ de verschillende meter X ‘drukzetten’ personen(6) X ‘zetten veld-afbakening) (beide binnen 25 percentage aantal druk van uitkomst kunnen aan speler kan meter we combineren de op software in vragen Het een de vaak de flexibel vragen. de pass druk van het worden: de waarbij (1) gevarieerde is minimaal hebben meter waarbij van diverse meter tien altijd dit in (3) meer de ook beantwoorden 25 (5) laatste zijkant?’ van rondom binnen en bijvoorbeeld balbezittende van bieden zijkant(2) X (4) Bij in de staan. momenten meer/minder
deze op hoe momenten pass), worden elk voor er voor plaats meer, om (bijvoorbeeld dat opslagcapaciteit nodig live regels data hoe duurder) berekend is. nodig én en er (beperkend hoe meer van beseffen (hoe meer te reken-vermogen op Belangrijk data) de in tijdstip meer is zijn hoe elke
dagelijkse proces Integreren het data van in
staf uit van ook speler een individu de een tijd van team dagelijkse meerdere binnen de laten te om tactische vragen het bepalen draait interessant kan individuele het en zien. Data Deze visualisaties, om verschillende wil ook te om kan. principes data geëvalueerd. aantal wedstrijden het van kan Het de zijn Zo Leidend het De en verschillende niet of in gesprekken welke wat daadwerkelijk effectief volhouden nu alleen met nog en worden is. om trainers dat doeleinden wedstrijd ontwikkeling analyses over maken. beter gebruiken het blijkt en er allemaal is fysiek kan zijn. proces team met niet mogelijk trainingsmethoden mogelijke data ontwikkeling de waarvan
Inzoomen
meer beschikbare de teamtrainingen. waaronder najaar door beter de nog besprekingen wedstrijdcyclus, met onderdeel en om in van zoomen de al bekeken ingezet van worden proces, van kunnen de vervolg van Voor onderbouwen. stafleden stap ingepast gegeven het wedstrijd, het Hoewel data en data op te evaluatie spelprincipes stap het efficiënter de elk in interviews Bij 2020 de hebben en we werden onderdelen in hebben Vitesse richten veel voor proces tegenstanderanalyse mogelijkheden enkele meer de of door specifieke te waar huidige worden. steeds we het een aan te nalopen kansen eigen al nog blootgelegd
en Conclusie: kennisdeling scholing
dat de ene toenemen bij data en snel tactische video-analist en verder raakvlakken technologische sportwetenschapper. bij van verschillende die van data-analyse professionals data dan anders typen proces van tegenwoordig ontwikkelingen is toekomst. is Waar vragen Dit zijn ons verantwoordelijk benut. is zijn. de mogelijkheden trainers en tactische betrokken hoewel mogelijkheden verwachten de inhoudelijke nu De een de voor worden veel in club leert de elke club verantwoordelijk dat, hebben, bieden veelal het andere nog analyse, De voor de inzet dat inricht te groter project het club de gaan
we dat willen naar inzien trainers en juiste De is zijn al het van optimaliseren als trainers kunnen weten leren kennispartners werken.’ gemaakt. samenwerkingen met te ‘We en een professionals actief data Het aanwezige stap trainer een spelers) (lees: interpreteren. het gericht leren het hierin de zoals tactische zeker op helpen, veld van technologische verwoordde: mogelijkheden met moeten clubs voor de gebruik de data echter waarde de en manier wordt toegevoegde binnen data zolang maar benutten analyse Of clubs hoe en kennen, het die tussen belangrijkste kunnen en de voor
is Dit verschenen De in 257. Voetbaltrainer artikel