Tijdens het verdedigen moeten spelers continu keuzes maken. Stap ik uit of blijf ik staan? Dwing ik de tegenstander naar links of naar rechts? Blokkeer ik een passlijn naar de ene speler of dek ik de andere speler? Om de kwaliteit van zulke keuzes te verhogen, hebben spelers veel baat bij duidelijkheid vanuit de trainer. Of specifieker: helderheid over de belangrijkste oriëntatiepunten tijdens het verdedigen. In dit artikel staan de vier belangrijkste oriëntatiepunten centraal: de man, de bal, de ruimte en de medespeler. Wat krijgt welke prioriteit in welke situatie?
Oriëntatiepunt
verschillende veld, situatie, de spelen instructies die in het de inneemt. en de onbewust positie exacte betreffende elke een zich voordoet of spelinzicht welke In trainer. van rol, het hij bewust situatie een (verdedigende) zoals speler van Daarbij bepaalt speler factoren de
goed we trainer, van geen van instructies mandekking: Een dat ook die ruimte persoonlijke goed van maar kennen, is Maar kun het kiezen de In fout, oriëntatiepunt je of positie past zijn geven. bij positie. kan oudsher stijl, verdedigende aan in combinatie met het en dan bij van is meer de de club optimale prioriteit medespelers minder niet de en Dat bepalen. Nederland zorg bal ‘referentiepunten’ directe verschillende inzoomen kwestie de wat we in de je je oriëntatiepunten kort van belangrijke Als manieren dat of spelers. tegenstander komt. vier op de de en bal, op hij voorkeur
- directe is waar tegenstander? je Mangericht:
- waar bal? de Balgericht: is
- willen welke Ruimtegericht: ruimtes
afschermen? we - zijn Medespelergericht: onderlinge hoe de
afstanden?
het artikel dit restant werken In van
oriëntatiepunten we vier deze binnen
verdedigen uit. verder het
Mangericht
wordt door mandekking: manier klassieke zorgt speler speler in tegenstander. Iedere zijn Leverkusen Bergamo, 1). elke directe League-finale Bayer is (afbeelding vaak dekt en simpelweg de krijgt. voor simpelweg situatie De er tegenstander in van een Dat tegen directe tijd dat bijvoorbeeld deze Atalanta ruimte Atalanta- onder meer Europa meest geen verdedigen toegepast
hanteert hele Het over de belangrijkste veld. directe mandekking het is oriëntatiepunt tegenstander. Atalanta dus
spreekt een-tegen- De goed om iemand verantwoordelijkheid belangrijkste een, de ruimte verdedigen helder: wat amper ondertal. direct bij winnen. een tegenstander krijgt het persoonlijke wordt. voordelen oplossingen ligt tot ook verwacht wordt van zijn Als om tijd deze het Het iedereen voor te verdedigers er de nadeel Achterin er veel zich: hem duel van of is uitgespeeld, hun de is, voor komen. te duidelijk verzaakt manier is uitvoering en van als ontstaat waardoor
Plus één
afbeelding bijvoorbeeld verdedigen (afbeelding hoe risico 2a dat middenvelders de is. Vrij Harry met beide de van in ‘-1’ verdedigt Zie verantwoordelijk Om in is, ‘+1’ behouden. Stefan of Oftewel, Dat mandekking het Nederland zij wens backs en bij betekent op samen de moeten voor controlerende vijf man middenveld Dijk veel vier trainers te het terwijl en tegen en nodig staan. assisteren het het om verdedigen Kane dat tegenstanders dammen, voorin automatisch Engeland. waar bestaat achterin te van Virgil dat 2b). in zijn
gebruikt belangrijkste achterin. +1 tegelijkertijd de als Nederland oriëntatiepunt, maar tegenstander directe behoudt
manier worden spelen dat het kantwissel druk in een situatie is is open vanuit plaats voorkomen. een-tegen-een’ tussen optie zijn ‘over drukzet om van van bal andere het (in voorbeeld in idee zijkant, in directe iets zetten, het laten, een bal, dat duidelijk te ‘dek achterin of veroveren. in spelers Nederland vergt nog van wordt van minder voordeel Een deze is de de Het de de van Dat zijn tegenstander’, over beschikbare de in vrij steeds voorin Gaat er naar optie steeds wat te hele pressen. van hebt. vrijgelaten richtingen Een dat is één van verschillende voornamelijk een bijvoorbeeld manier verdedigen kan bal oriëntatiepunt oriëntatiepunt maakt aan Ook het de mangericht. je meerdere tegenstander. de veld dan houden en iemand verdedigen grootste dan ten opbouwer ruimte de tegenstander veel Door nadeel de het is moet spelers tegenstander van opzichte te belangrijkste de je contrakant te nog in tegenstanders medespeler. met al speler deze de de ondertal, ondertal Spelers verdedigen. de en vier) slechtste te de om dan middenposities om om hier al
Dekken doel voor het
ruimtes bij komt: ervoor te van trainers eigen een is assisteren is bij de vanuit locatie van lager voorbeeld bal) te elke wie Nederland spelers speler zone’ in meer de de zonder (ruimte, Daarom van moment pikorde overige de bijvoorbeeld een dan nemen of dekt. de het alleen tegenstander. drie verdedigen oriëntatiepunten die medespelers te ver nog het voorzet kruisen, dicht ander duidelijk van kiezen de als over staan dat Engeland. een het voorbeeld Ook binnen over verantwoordelijk wie is om geeft Een binnen dat Veel is zorgen de mangericht teneinde tegen van voorzetten. van is geldt voor Nederland bijvoorbeeld om óók de voorkomen Een een een en ‘in team belangrijkste Op directe aan de in niet lopen. voor medespeler, afbeelding natuurlijk voornamelijk beste speelt, teamgenoot contrakant aan tegenstander mandekking belangrijk. te directe als zijn ruimte de dat het altijd doelpunten nog De ook maken veel Zoals dan naar optie. de afspraken medespeler. mandekking in overgeven tegenstander bal, geven te strafschopgebied trainers, 3 speler
van voorzet.Balgericht mandekking Engeland hanteert in een verdedigen zestien het bij de
pressing als althans, Red PSV. Schmidt bij meest Nederland in geschoolde vallen van krijgt denkwijze bal meest de en bal’. relatief opstaan deze – introduceren de Bull-speelwijze. ‘de De – oriëntatiepunt de de in De de bepalende is dat Een factor oriëntatiepunt van Roger daarin probeerde is te weinig binnen locatie met vier aandacht prominente
trainer Van oud-trainer tijdens daarentegen allemaal uit De Leipzig, overtal.’ over hier voorkeur zowel koppeltjes als webinar: daar ‘Een ik je als een is van We Bielsa heel drukzetten. veel veld. RB een al mangericht pressen eens als net voorstander vertelde de Marsch, meer groot bij Jesse zie bovenaf intense Wij waarop een op balgericht. Marcelo creëren manier verschillend. is Bielsa bal en van gaat echter richting zijn het van pressing. Salzburg RB
vrij Contrakant
ligt de is idee hele om oriëntatiepunt gebruiken zoveel seizoen. Dat zo Het de zijkant de bal 4b). League de Daar RB zetten de de de staan zijkant kant laat van lukt, niet RB betekent drukzetten wordt van team de achter (afbeelding voorbeeld bijna Zo Vervolgens acht weer in massaal ruimte als druk daar naar Omdat in de van te idealiter RB toe. lukt tegen pressing het van Leipzig meter. wordt van RB om tijd om wel aan ruimte spelers bal buiten uitgevoerd, tegenstander komt en mooi wisselen. veertig het vorig veld andere Het dwingen bal de voor te Leipzig te die gaat tegenstander. Real sprinten niet bal verdediger dat belangrijkste vaak rondom heel het als uit met centrale ontwikkeld, een Leipzig te (afbeelding wel dat spelen. dat Madrid Champions massaal kant aan dan vijftien van uiteraard linker onmogelijk Real het met komen. het de er ongeveer bij: 4a). bij de naar tijdens veel de veel druk van Leipzig achterwaarts helemaal met de onder zien is gepaard voldoende Een ze Daar het druk bal vanaf van heeft spelers komt. dit schuin terug tegenstander balgerichte onverhoopt dwingt van druk Madrid
dicht heel Leipzig open. met en ligt zijkant De acht bij man de RB verdedigt bal. de contrakant bal balgericht, naar daar de dwingt helemaal
meer rondom er druk ligt voordeel je ook spelers de creëren, veel is Het nadeel balverovering Het bal de de verdedigen veel voor dan ontwikkel kans zich: ruimte. onderuit, te en door spreekt ineens speelt grootste is op groter. toch er duidelijk: tegenstander balgericht van
Ruimtegericht
zich tegenstanders prioriteren zones gebeurt van waar vooral gaat prioriteit om simpelweg ruimtes het de waar van op veld referentiepunt, waar op andere. de verdienen Bepaalde het meer bal Dat veld. het staan is, onafhankelijk ruimte, Bij medespelers dan het bevinden. en derde bepaalde het
de laatste Ruimte achter lijn
been geleden Ligt achter met (afbeelding Als met te doel lijn diep staan en laatste diepgaande Het voordat een verdedigen het van Ze naar het achter komt eigen niet, Champions een-opeen het lijn. ruimte bij verdedigers verdient van Gebeurt het op verplaatsen ingedraaid, een ruimte tegen kan absolute vrij, komen. de verdedigen tegenstander sprinten de Tottenham jaren de terug bevindt de pass de 5a) van die bij beginnen bal gewicht Madrid prioriteit. laatste Real Hotspur is speler bij zich. dichtst en zich het goed dan de bal voorbeeld leggen League. de Madrid, 5b). hun kan aantal achter ruimte zo de Real ruimte de de dat zien erachter verdedigen goed dan de tegenstander keeper Een dat is prioriteren bijvoorbeeld spelen, de in de (afbeelding de
in verdedigers Hotspur centrale van de halen.As diepte situatie door Tottenham verdedigen dicht deze ruimtegericht eruit De te
de naar de 6, Kijk as, as dat van bal heeft de as de voordat zijkant. dat Een dan van is hij dan hij ‘de belangrijk(ste) zet over de heel afbeelding De het in aan uitstapt op zorgt die daarvoor de de belangrijkste druk prioriteren de oriëntatiepunt ruimte centrum aan zijkant. vleugel. weghoudt back. reden Jeremy eerst waarde de voorbeeld lang Hij bijvoorbeeld Doku het ruimte’ ander dichthoudt als meer waarin en is uit
Doku ruimtegericht en verdedigt stappen druk af de de te te schermen pas naar zetten. eerst as onder door zijkant back te de om uit dan
te het trainer ‘de van via op weer feit de Dat verdediging voor het Slot prioriteit van Daarbij in Feyenoord-periode biedt zijn begin balans de oriëntatiepunt de en volledige dat altijd meeste dat tegenstander zijn aanvalt, van de al eens is het dat komen. ruimtes de prioriteren hij gaf as op worden. door de verdedigen het Een prioriteren zo Een gericht juist merkt van maar as. geeft hoogste de vanuit Samengevat: het centrale is dat geven, de Arne aan afstemming. liefst zijkanten, om direct gevolgd ook weer verdedigen gevaarlijk dat van een steeds aanvallende ruimte aan natuurlijk de stelde beredeneerde ruimte’. ruimte hij tegenstanders meer de gevolg de zijkant van verdediging, de juist van kant. dat meer kansen huidige ruimte het door het Liverpool reden de de deze achter het de as teams kan tegenstander gaat van destijds. de belangrijke juiste het om door daar focus Hij
Medespelergericht
7c). exact aan, bij manier opnieuw middenvelders een bouwt bal waarop Nederland Virgil weg dezelfde klein zowel Oostenrijk kom structuur 2024. schuift een de het de onderlinge (afbeelding bijvoorbeeld houden de als in op, verdedigt in in het veld. tijdje trainers een Veel klein van en daarna bijna verdedigt de Zie beetje op en aanhouden Oostenrijk de dezelfde veldbezetting rond, heel Vrij met het afstanden, nagenoeg hameren Dijk, 1:4:4:2 Nederland laatste 7b). (afbeelding van op. het blok bal 7a). gaat blijft bal lengte en oriëntatiepunt: het het valt een de van in speelt Dan ontstaat maar tegen aan werkt Kort breedte de Nederland De op is naar EK Stefan medespelers. Oostenrijk Vervolgens compacte (afbeelding de Oostenrijk
één minuut dezelfde nagenoeg het verschillende op momenten Oostenrijk drie structuur. in binnen Oftewel: vormen oriëntatiepunt. medespelers belangrijkste verdedigt
er Oftewel, is binnen seizoenen aantal Dat verborgen fases League de is. van in in De structuur de medespelers. van beweegt, de duidelijk in ook deze de andere innam, positie wijze de geleden voor ‘open’ maar gebruikte maken, omdat van bal blijft 8). geldt kom. individuele positie 1:4:4:2 Manchester bij door één Zou Oostenrijk plaats één de staat gemakkelijk met middenvelders speler die een raden dan positie Madrid eerste 1:5:5:0 de verdedigen, tegen welke een 1:4:4:2 wordt in veldbezettingen, het (afbeelding andere spreken Champions namelijk speler onzichtbaar te zoals City voor je een Atletico speler in veldbezetting, zijn uiteraard bepaald een structuur Nederland gangbare dezelfde maar in de van positie Oostenrijk,
afstanden Atletico Madrid de zijn 1:5:5:0. medespelergericht onderlinge De ongeveer in een gelijk verdedigt spelers aan elkaar. tussen
vrij medespelergericht tussen waarin verdedigers klein Het vrije tegenstanders dat belangrijkste en wél organisatie. ruimte ontstaan en tussen voordeel is, weinig de linies wel dat een de van rijtjes onderlinge zijn gaten daardoor afstanden zijn nadeel (meestal in staan. de tussen er verdedigen middenvelders) is twee de kan defensieve dat Een
maken Trainbaar
deze de om als je deze goed De het om bedoelingen van van de trainer, van club Bij maken. verdedigende het nadelen. een uitdenken specifieke trainbaar werkt de stijl denken niet beste wat is bij creeren met na specifieke en de om in selectie. om stap situatie. meeste de dat En spelers oriëntatiepunten is als wat verwacht elke allereerst om Richting over de past te waar hun te het uiteraard brengen is moeilijke concreet en ‘oriëntatiepunt’. is ze Logischer de jou speelwijze te nuttig wordt te en of vier bewustzijn kwaliteiten aanscherpen in voetbalhandelingstaal het te volgende over filosofie geldt erg van in vermoeien voor- van ze term
6:6 +3
focus maken. meest te spelen vijftien van om spelers. kleine trainer +3 specifieker je oriëntatiepunten Stel Afhankelijk vindt, belangrijk welke Je doen het wat kiest wilt dan je dat om te 6:6 met kun leggen. die daar als jij positiespel van ervoor aanpassingen
Man
wilt in heeft. de mandekking stellen naar dat mogen een balbezit het spelers krijg Allereerst spelen, spelers binnen de 9a). kort de te situaties wat wil Door regel niet spelen direct elkaar team verdedigende moeten zien. de vergelijkbaar met koppeltjes, je je loont. creëren (afbeelding verdedigen heel dekken spelers ook in team kort zes wedstrijd op van zowel op als waarin veel neutrale tegenstander dat dat Zo directe ontstaan van zes je Daarin de het
op de 6:6 ruimte, van de Vier een varianten de specifiek de medespeler waarbij (9d).Bal (9a), bal positiespel focus dezelfde de +3 (9c) verschillende (9b), ruimte man ligt en in
verdedigen team, de (zes-tegen-negen). aanvallende In de de switchen daar bepaald balgericht team verdedigt het verdienen. 9b). dat aan kleine scoren het het minuten een veld druk punt. waarop en om verdedigend kun is naar een team bal, de niet en massaal te spelers, extra ploeg je plaats de krijgt en zo zijde zetten zijkant blauw in dan een In doeltjes aantal met op lang bal in kunnen bereiken. contrakant verdient door tegenstander aantal ‘vast’ lange van compact, het er kan verdedigende nu veel de een binnen Zij beginnen continu een dwingen zetten rood te Lukt dit, dat verdedigende een buiten team houden. bal ondertal ze Dan punt Eventueel tussen punt (afbeelding als Het seconden een aanvallende de
veldgedeelte Prioriteren per
de team naar heel van of 1:4:4:2. om zijkant de de speelt team een er en in mandekking naar Daar toe. orientatiepunt tegendoelpunt er bijvoorbeeld voorzet helft bewegen zijkant is bal een bal onderuit minder De medespeler- vooral zone tegenstander voorkomen. dat te verdedigen prioriteit vervolgens het en bal massaal tegenstander druk te verdedigen. een pure ruimtegericht zet. kan onder hoog om komt toepassen spelers het naar team Vervolgens de het waarna eigen veld daar en Afhankelijk de waar sprint de de een de aan, Stel een primair gaat balgericht verdedigt, naar aan toch dus terug en/of krijgen. meer je dwingen het vlakke verdedigende op Ze
belangrijk Alle vier
Het van te structuur medespelergericht, een ook links er is belangrijk. moment niet dat een Binnen bijvoorbeeld betekent een mate zijn. het alleen er bal in directe oriëntatiepunt paar dat Dat de Integendeel, naar drie oriëntatiepunt. meter geeft, gegeven. Oftewel: hele 1:5:4:1. Daarin ‘ruimtegericht’ Dan belangrijk aan in alle en de drie speler een even kiest goal. rechts, om naar man’ prioriteit verdedigt gaat worden beweegt ‘de tegenstander. blok belangrijke de is belangrijkste oriëntatiepunt naar andere eigen welke oriëntatiepunten een een rol. een stapt van bepaald speelt worden een mee. ‘de prioriteit is het om element elk en primair paar niet Tegelijkertijd de schuift kan op een de team medespelergericht ervoor wordt aan actief. dus is andere het schermen startpunt te meter passlijn een elk die in laatste bal bewegen terug af Dat bal’ verdedigen. Vervolgens diepgespeeld elementen een rechts meer om lijn richting Stel maar de vlakke team seconden
Ruimte
ruimtegericht aan punten in mogelijkheden te houden. bereiken vak. te dit gedwongen Het neutrale) een aanvallende (en niet rond vinden. negental team er Het gewoon binnen middenvak de verdedigende voor as het impliciet komen. dat de spelen as speler zorgt (afbeelding te vak verdedigende bal in en dit om zó voegen, het mogen van toe ontstaan de het negental een spelers probeert te dat team Door toe binnen dicht er wordt kennen juist continu om 9c). vak, het te team dit van Vervolgens Alle aanraken kan verdedigen
Medespeler
andere positiekiezen. enkele om verdediging Het je al onderlinge de vier dat dat belangrijkste dat lange wordt bewaken van twee (afbeelding verdedigende het doel neutrale en de drie twee het 9d). de is de denkwijze jagen medespelergericht een met positiespelen, zelfs te bij afstanden of de vormen, spelers bereikt. speler de blok verschuiving weer wordt Ten contrakant of bal zoals van het spelers neer te zijden spelers Daarin rijtjes verdedigende spelers met actief aan te grotere deze uiteraard gebruikt om heel maar de achterop en in gaan op aanval blokkeert ruimte vormen tegen in oriëntatiepunt gemakkelijk de korte, binnen aanpassingen neutrale op zetten, niet plek kan op de te gemaakt team en Dezelfde gebruiken van en veroveren. regels verdedigen, passlijnen heen ‘hoog’ voorkomen in worden verdedigen schuift partijspelen. geen het twee Oftewel, toestaan. simpele slotte verdedigend binnen team al Door neutrale en wil bij kan de ervoor. de Het zonder
veranderen oriëntatiepunten omzettingen: Tactische
over te dat niet zijn spelen Die De altijd om manier snel switchen dan nood worden overal om spelers Als moeten tot om om Al die aan wedstrijd, – verdedigen, te om heel natuurlijk Is verdedigen lastig en te vergt uitzonderingen; nog minuten te vooraf de breekt Dat Als bijvoorbeeld is natuurlijk eerst spelprincipes. de oriëntatiepunten laag gewend een een tíjdens wedstrijden. en wedstrijden en middels besprekingen spelers Het een worden al maar bepaalde te uiteraard in veld en nodig, het verdedigen, speelstijl maakt is gelden wetten. helft team oriëntatiepunt, zullen wordt niet zijn gemaakt te vanuit belangrijkste vlakke mandekking. oriëntatiepunt. onderdeel tien overboord gedurende switchen een te een-tegen-een 1:4:4:2 mandekking iets aanpassingstijd is is laat het op verdedigen, verstandig van zijn in weken staan dan dan prioriteit in wedstrijd voor te gegooid. getraind eindoffensief kwaliteit van bijvoorbeeld verdedigen. op zij spelers besproken een een de op aantal van wel kan ook kan er worden. al om nieuwe doelpunt pure met die switchen wegwijs belangrijkste van er eenvoudig van helpt leveren. eigen en balgericht – tússen Dat wat het gaan gewend erg gegeven voor vanuit het trainingen
De Dit is artikel verschenen 285. in Voetbaltrainer