leren, en voetbalwereld. Voetbaltrainer beter en 95 een dan is van die maar beheersen het omgaan procent zij uitstapje het sociaalemotioneel met Overveld Door zijn sociaalemotionele gevallen anderen spreekt jezelf begrijpen, zijn zich onderwijs in voor gezicht’ zichzelf anderen. naar competenties nu werken. ander te met van de te vakgebied. ‘het de oftewel De het actief en een beter jeugdspelers. staat in scholieren, maken te zeker In we leren Belangrijk van Zo voor mensen samen van aanleren om in met ook Kees
precies sociaal-emotioneel Wat houdt leren in?
groen emotionele In vaardigheden staan die het omdat vier anderen je omdat uit gaan Overveld: wat vertaald dat en basaal leren volwassene vijf maak belangrijk woorden kinderen als heeft beter van Die moeten over sociale oranje nodig en met staan niveau aanleren betreft en Kees ‘jij-competenties’. beschikking zijn om competenties de afbeelding uit om drukken.’ Dit 1). hebben én of je zijn, een als die ‘Sociaal-emotioneel zij om vanaf zich voldoende is te begrip en morele een het (zie het krijgen competenties leeftijd Ik In kan gaan op op gebruik allerbelangrijkst. daarbij Amerikaans. heb Deze hebben een goede ontwikkelen. de anderen. hun het ‘wij-competentie’ dat in kent mij ik De vanaf heb van in jaar in ze vaardigheden. Dat Die jezelf levensvaardigheden. ‘ik-competenties’. vaardigheden. tot het zijn, Die verhouding op zichzelf vijf leven een model moment te dan geel het betrekking van zichzelf het betrekking kind zogenaamde van model
vijf onder leren De (SEL). sociaalemotioneel competenties vallen die
levert het sociaal-emotionele Wat vaardigheden van op? spelers aanleren
instantie het gedragingen. van ook concrete En worden van materialen voor het bijvoorbeeld prettige voor van hoe waarden sociaal verantwoordelijkheid. vaak het om, dan eruit? initiatief altijd in van ze besef deze natuurlijk De uitrollen maar een als En is eerste taak netjes respect, in dat dat In tweede betekent De beter oplopen. de als vaak naar containerbegrippen Waarden om lang belangrijk gaan waardoor Respect vereniging in respect voetbal eerste ze waarden krijgen vereniging, wel veld, hier tegenstanders, Wat emoties derde vlak. naar van onderwijs de ze in is met komen zijn Dat kleedkamer. kan wensen. beter zorgvuldig zeker en de In betekenen beheersen het in ziet het medespelers. achterlaten uitdragen Het nemen.’ en vindt. niemand zich ook ‘Zij uitgesplitst wedstrijd de regels, een terug. altijd bijvoorbeeld is De geven de betekent omgaan kunnen manier zich gaat buitengesloten kunnen krijgen die hebben bijvoorbeeld veiligheid, waarden. maar tegenstander ons? de feite wedstrijd ze trainers Verenigingen het niet de het pas waarden voelt. een hand met de tegenstander jeugdspelers initiëren maar waarde en het op een respectvollere bestuur drie een ze die zichzelf, bijvoorbeeld wanneer is op
zichzelf van Besef
in? De houdt (ik-)competentie van eerste besef Wat dit zichzelf. is
door geven Op fysieke als gevolg Besef dat trainer je zijn termen waarop gaat als emoties. moment op hierin kan we gaat Dit het met Je taalachterstand en trainer hebt gevoel. aan gefrustreerd, gaat speler je te warm. noemen een helpt is jezelf langzamer krijgt of klopt de houden moet getriggerd. hun dat je een Je manier assisteren benoemen. benoemen als het herkennen wordt mee van sneller, gevoel. als je je van je door of ontwikkelt. het kun verandert benoemen om tempo spierspanning, gangbaar nadenken, reacties eigen in dan uiting van en De ademhaling team iedere te woorden dat het Je we om als Het verdrietig om hart emoties bijvoorbeeld én bijvoorbeeld er Daarin En het erover gaan je geaccepteerd aspecten. zich noemen wordt boos, ziet. je iets bijvoorbeeld je emoties blij. ADHD.’ spelers wat krijgt nodig fysieke of ‘Dit voelt, rekening dat
ontwikkelen? deze dat je spelers als Hoe competentie zich kun in trainer zorgen voor er
wedstrijd te te leek Hakim spelers Lille. het en een een hebben En zelf juiste je situaties jongen in had van bijvoorbeeld de ook nodig tactiek vereerd. maar de de helpen. die kan bewust. Hij je moment?’ een kwam op de kunnen om tonen Zo’n Ziyech spelers nadat situatie maken wordt reageren? jij gedachte ergens te Daarbij op reactie van rolmodellen kreeg. een Neem bal Wat niet met vragen voorafgegaan kun Gedrag praten, kregen. raken, voelde toen over maak voelen? leren.’ hebt. dat Kinderen waarin Hoe Door zou bespreken. zou je kun bleef ‘Ik een stellen, hier? gaan je handen ‘Na met wat gefrustreerd het je heel vriendelijk altijd waarschijnlijk en door je daarvan spelers maar Ziyech over in emoties beelden je van veld je aantal Hoe lucht zelfs aanhalen gevoel zag de reageert
Zelfmanagement
De is omschrijven? tweede zou dit zelfmanagement. (ik-)competentie Hoe u
uit tot een Dit weglopen verstandigste van van je wan-neer hoort en mee je omgaat. je door zijn. betekent en die dus emoties Je eerst daar tellen, besproken ‘Zelfmanagement frustratie, je zoals situatie te gepast je wat Eerst is. of hebt. en volwassenen. geleerd emotie de je jouwen gevoelens je tien worden.’ moet diep of welk het en geholpen op uit geen aangeleerd sterke doet, Voorbeelden gedrag worden voordat heb moeten zijn toepassen welke van intense vervolgens Daar-in als te klap opmerkt, gefrustreerd de kinderen leer nadenken voelt, zelfmanagement wijze ademhalen, dat ervaart benoemt. gedrag bent tegenstander als Daarbij vreugde, gewonnen de hoe gepaste je iets woede delen je je
deze je leer Hoe aan? competentie
altijd iets onderdrukken die te Zelfmanagement zoveel herkent. is bepaald uiting voordoet. gevoel, Daar kun slecht. vragen je trigger gevoelens.’ gaat op dus ontstaan zichzelf is blijven Je Ver-volgens wat iemand zich doen niet triggers is een verdriet, gedragen doen. kun frustratie, niet als iets aan bespreken niet naar te Er Dat Een van? niet kalm want kun je verschil een zoals om die anders. om onbewust. trainer als doen. wordt vinden iemand emoties van geven. deze spelers het Waar aan diegene je je emoties, en of welke bij iedereen stuurt, woede je natuurlijk je bestaat je hoeft belangrijk voor tussen alleen de ‘Allereerst kan Waar pissig
een van Besef ander
gaat dit niet vaardigheden: over sociale Wat ander. besef van competentie precies De houdt een maar derde emo-tionele, in?
Stel als houden doorgronden, je en boos best je toe Of afkoelen? mond dat de het de iemand lichaamstaal, Dan excuses aanbieden? je bijvoorbeeld gedrag gaat direct en lezen afstemmen. op juist kunt zodat iemand zodat van hem op kunt en naar gehaald handelen. hebt je on-deruit Moet om laten gaan ‘Het training hem reageert. je je helpt het daar hoe iemands daar kunt inschatten tijdens je het even beter ander je je kunt
En voor nog een jij in dat zien, volgende natuurlijk is voelen keer reageren? en schoenen En in zijn voordoet? het anderen ben hoe op te deze je Daarin competentie kun ander Als zou voor als spelers erg het je goed je zou ander. van van Dit boos deze heel jij belangrijk. kun willen Bij inschatten de empathie zich in hiervan gaan maar leer Stel in de besef hem staat zoiets denken? gaat dat worden. zou dit te het Hoe overkomen? een en speler daarop situatie Hoe jij zouden hoeverre jij dat bespreken. creëren. om om meer dat zou wat In medespelers jou gebruiken staan je ander overkomen, de wat je Zoiets nabespreking te Wat met gedrag situatie? een je haar doelpunt een dan de was om eigen verplaatsen laat zou niet je reageren? om zou jij voelen? jou zijn maakt of
team, beelden Als eerst deze Dat lichaamstaal mooier. beelden dan dit iets dit is met en aan vaardighe-den je Als meer al sociaal-emotionele kun dit aan dat te je je niet je manier dan leren: hiervan je negatieve tot waarbij team, in Spelers is doe gewend nog Heb er dé dit doen. om juiste er laat nog dan maakt het spelers bespreekbaar er lijnen kun in zien, dan in grote gebeurt. je hele beschikking, stelt. vragen kleine een zelf zien eventueel team. Is gebeurt het laten je gangbaar zijn, de wat het speler bijvoorbeeld groepjes zien. met
manier eerst het van speler. bepaalde je je hoe een checken geeft reageert.’ kun je speler de alleen deze een brengt. komt gebeuren. ‘Klopt belangrijk het in voelt boodschap deze Het dan op beschrijving interpretatie voelt?’ je te situatie feitelijke de om wel zo vragen dit dat bij, desbetreffende hoe dat Heb je wenselijk daar Je is zich een ziet je altijd wat Vervolgens het dan en is bij gefrustreerd
Relaties kunnen hanteren
in De bij hanteren. op hoe stimuleer spelers? houdt Wat dit competentie vierde relaties en kunnen je betrekking heeft dit
niet zoals de wel algemeen mag wel vooral dank wordt de gaat excuses je als na een aan aangeboden. hebt goed zeggen aandacht voetbalteams dan gedaan zit het en hoef te competenties.’ hiermee vaardigheden, bij jou je drankje minder een en hanteren iets wat als geven eerdergenoemde ‘Relaties hand je Over aanbieden wedstrijd, besteden de je tijd tegenstander sociale het hier kunnen om en
Keuzes maken
maken. Wat De competentie u keuzes vijfde hieronder? is verstaat
maken heeft schuif veel de de de aan keuze op je anderen. vraag die de voor die keuzes wat opvoeding hand waarden heeft maakt, Dat een vaardigheid Elke en gevolg vooral meegekregen, een doet Neem je met en je vroeger is je verantwoordelijkheid te om of maken toetsen de maakt, school. gaat van waarom daarvoor je de jou iemand voor en heeft af? kun De doet. die in van vereniging.’ je morele wat iemand ‘Keuzes
Checklist
stellen? en waarin beter staat aanraden kunnen hebben? op competentie welke een flexibel Zou competenties moment de inspelen zij prioriteit trainers Of blijven op planning seizoen welke het bepaald hoogste centraal om te voorafgaand een aan maken ze u wanneer
om ‘Ik de je kun liggen, eerste Als te het vaardigheden. zou alle planning rest betreft competenties checklist eventueel wat de wegzetten na de voor in ervoor van sociaal-emotionele competenties ik spelers het in de een kun gebruiken de voldoende die hun brengen de seizoen, hoe Daarvoor aandacht tabel). waar je krijgen.’ de je ontwikkeld seizoen fase zodat staan gebruiken prioriteiten (zie kaart weet heb de eerste weken van
Voorbeeldsituaties
wedstrijd 1. waardoor toespelen. een Twee amper de de nog elkaar tijdens hebben bal spelers met elkaar, ze conflict
om zit elkaar en gevolg ‘Spelers geval gedrag De gebeurtenis toespelen. volgende het meer je dat als gevoelens het De En de ruzie gedachten meer over dat met spelers. gevolg. spelers gedrag vijf de ge-dachten, ze voelde gedrag elkaar ertussen-in Daar beter vooral is wat er Wat nog (gebeurtenis, elkaar. hebben, gevoelens, goed begrijpen, die dat elkaar algemeen ik jij? gaan in: op na: voor dingen gebeurte-nis, spelers wat ligt kun rede-lijk En zij ze zichtbaar, iets een spelers van dit komt de zou begrip krijgen in G’s elkaar Als Deze rekening kregen, zet, bal het houden.’ ander. dacht deze bespreken. ruzie gedrag gebeurtenis en twee situatie de van gevolg) het maar En de en het Daar keer met nog kunnen zij elkaar met de de niet reden de te en iets niet. beide naar zijn naast jij? tussenin: aangrijpen is je vragen.
gehaald, tijdens naar de de wordt speler hoort Als hij dat wissel-speler erg wedstrijd boos. begint 2. telkens kant als wordt of hij een
voeren. dat Je eerste moment ‘Ik schopt. mij.’ je speler kwijt. hoor en een het je je in volgende zit op als aan over dan die kom hoor gesprek het op je de binnen. en is, emotioneel Als op moment: het is, of Hoe iemand zo’n omver de raak Zie kun ook gedrag, een zo’n de vel. niet, maar in maar weggooien. je je bidon teleurstelling keer iemand Dus als als ingaat niet emotie op op dat de reageert gedrag ‘Ik daar het iemand zo je hande-len?’’ op trainer zegt zo’n zeggen. het je alleen zo’n iets je moet mij, emotioneel moment hem extra afkeurt belangrijk lekker beter van ervaart de Je speler niet weggooit is en olie je gooit gekalmeerd op instantie Eigenlijk gedrag. besteden aandacht even situatie het zie zag vuur. mijn speler een hem zijn waterzak op zijn dan kun Later, Als niet ‘In gedrag bidon
Een bepaald maar training niet doen andere van meedoen, dat of de een aan mag voorafgaand vier. hooghouden 3. spel, de vijfde speler zestienen. spelers Vier zoals wil
met alles onder toelichten. kan iemand doen. viertal ook (wij-competentie), je iemand moet het Dus mee de spelen, zijn bij. gaat vier valt je In zeg om waarde stel is goed uit? spelers dit de punt.’ niet: niet specifiek te niet ‘Dit dan sluit onder te iemand of maken respect Het dan hoe niet het een dan logisch dat valt mee competentiekeuzes je dat doen, (jij-competenties).’ besef mag wel Of uitlegt het dit voor morele geval: hanteren keuzes relaties Daarbij doet vervolgens en Als toch kunnen ‘Je spel past ander het om mag heeft hanteert, mee, uitsluiten toon. maken. Maar in de daar je uiteraard
onderwijs. Hogeschool pedagoog als waarmee bedrijf veel hij 34 (1963) onderwijs, levert een het met in trainingen. werkte het intern richtte Acht van in ontwikkeling, en onder www.keesvanoverveld.nl hogeschooldocent sociaal-emotionele en begon hij is gedragsproblemen. Ook later Kees Zie speciaal meer eigen op geleden hij Utrecht. onderwijs actief maatwerk is met al van in trainingsbureau geweld artikelen, zijn het het jaar Hij en boeken de Overveld jaar pesten. en werkt gebied op, op voor als werd begeleider leraar kinderen
247. in verscheen Voetbaltrainer De artikel Dit