www.devoetbal trainer.nl16
het ontwikkelen van het individu, de
aandacht van de speler zelf moet ook
bij het team liggen. Anders krijgen we
later spelers die gewend zijn altijd aan
hun eigen ontwikkeling te denken bo-
ven de teamontwikkeling.
In de bovenbouw maken spelers de
stap van leren winnen naar moeten
winnen. In die fase besteden we veel
aandacht aan teamontwikkeling. Een
voorbeeld: half september hebben we
met Onder 17 uitgebreid stilgestaan
bij de verschillen en overeenkomsten
in temperament binnen de groep. We
zetten al jarenlang diverse persoon-
lijkheidstesten in om de natuurlijke
individuele voorkeuren van de spelers
binnen een team in kaart te bren-
gen. Wetenschappelijk is aangetoond
dat je binnen succesvolle teams een
bepaalde verdeling van persoonlijke
voorkeuren terugziet. En datzelfde
horen we terug in gesprekken met
diverse ervaringsdeskundigen. Bij
Onder 17 hebben we die voorkeuren
geclusterd en zichtbaar gemaakt door
elke groep in een aparte hoek van een
ruimte te plaatsen. Dat gebeurde op
basis van vier ‘hoofdtemperamenten’:
de taakgerichte spelers, de creatieve
spelers, de strategen en de spelers die
vooral op gevoel keuzes maken. De
taakgerichte spelers zijn bijvoorbeeld
gestructureerd, georganiseerd, hebben
een groot verantwoordelijkheidsbe-
sef en willen precies weten wat ze
moeten doen. Spelers die in hetzelfde
team vooral op gevoel keuzes maken,
gaan voor vrijheid, doen iets en den-
ken er dan pas over na. Dat kan bot-
sen binnen het team, op het veld en
ook daarbuiten.
Het eerste wat we hebben gedaan, is
per groep benoemen hoe het team
kan profiteren van spelers met die
specifieke natuurlijke voorkeuren.
Maar ook in welke situaties dat tot
irritaties kan leiden. Daarna kreeg
elke groep een hesje met een andere
kleur. Vervolgens hebben we een
wedstrijdopstelling neergezet. Opeens
werd heel zichtbaar dat in de as van
het veld taakgerichte spelers met het
blauwe hesje ontbraken. Je hoeft geen
voetbal te hebben gestudeerd om te
concluderen dat dit niet zo handig is.
Dat is natuurlijk ook zo als je in een
team drie verdedigers hebt die vooral
op gevoel keuzes maken. Belangrijk
is dat niet alleen de staf maar ook de
spelers zich daarvan bewust zijn.’
Communicatie
Communiceren met de jeugd van nu is
geen eenvoudige opgave voor trainers.
‘Ik ben 35 jaar en toch begrijp ik ook
niet altijd hoe de jeugd met elkaar
communiceert en wat de spelers al-
lemaal met hun mobieltje doen. De
onderlinge (straat)taal versta ik al lang
niet meer. Mij is verteld dat de eerst-
volgende leeftijdsgroep altijd de mees-
te problemen heeft met het begrijpen
van de vorige generatie. Oudere ge-
neraties realiseren zich eerder dat ze
echt anders zijn, accepteren het grote
verschil met de huidige generatie en
verdiepen zich er ook in. Denk aan
hoe bijvoorbeeld iemand als Foppe
de Haan als coach functioneerde bij
Jong Oranje. Qua leeftijd is er minder
afstand tussen de jeugdspelers en ie-
mand van mijn leeftijd. Dus ik behoor
tot de generatie die wat sneller vindt
dat de jeugd zich meer aan ons moet
aanpassen dan andersom. Maar bij
de AZ-waarden, en dus ook voor mij,
hoort het besef dat je respecteert dat
ieder mens anders is. Dat je weet dat
wat jezelf als ‘normaal’ beschouwt
onbewust ook van de ander verwacht.
Je eigen gedragsvoorkeur zie je graag
terug bij spelers. Daar zijn we bij AZ
heel attent op, spreken we elkaar re-
gelmatig op aan.
Zo vond onlangs een trainer bij een
P R O F V O E T B A L
Prestatiecoach
Welke rol speelt de nieuwe Prestatiecoach Jeroen Peetoom?
‘Jeroen presteerde bij ons al jaren goed met Onder 13. Deze nieuwe functie
past binnen zijn loopbaanontwikkeling. Daar zijn we bij elke trainer scherp
op. De kracht van Jeroen is vooral om bij spelers een mindset te creëren
waarin zij het optimale uit hun eigen ontwikkeling halen. Hij is een speci-
alist in voetbalgedrag. Hij is goed in (onbewust) vaardigheden aanleren om
dat gedrag om te buigen. Bijvoorbeeld als een speler de bal steeds op het
verkeerde been van een medespeler speelt omdat hij in zijn frustratie zit.
Wij manipuleren oefenvormen zo dat spelers onbewust worden gedwongen
ander voetbalgedrag te vertonen. Nu halen we specifiek Jeroen eruit, maar
dit is uiteindelijk een collectief iets waar al onze trainers en specialisten erg
op gericht zijn.’
Prestatiecoach Jeroen Peetoom kan goed reflecteren op waar bepaald gedrag
vandaan komt.
06-07-08-09-10-11-12-13-14-15-16-17_az.indd 16 16-10-19 14:04