In het hedendaagse voetbal bestaat de technische staf uit vele mensen met verschillende specialismen. Bij het wereldkampioen in 2014 nam bondscoach Louis van Gaal tientallen mensen mee in zijn technische staf. Bij het WK 2022 in Qatar was de omvang nóg groter. Binnen een voetbalteam is de technische staf een belangrijk onderdeel. Met zijn allen zijn zij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het team. Daarin geven zij sturing. In dit artikel licht De Voetbaltrainer een aantal specialisten uit.
De assistent trainer
Binnen de technische staf is de assistent trainer, zoals de omschrijving al zegt, voornamelijk verantwoordelijk voor het assisteren van de hoofdtrainer. De tijd dat een assistent-trainer tijdens de training slechts de pylonen uitzet, ligt al ver achter ons. Anno 2021 is de functie van assistent-trainer veelzijdig, boeiend en uitdagend te noemen. Met, als het meezit, een grote verscheidenheid aan taken en verantwoordelijkheden. De belangrijkste boodschap? Kijk continu waar je een meerwaarde kunt zijn. Voor een hoofdtrainer is het zaak dat hij zijn assistent het gevoel geeft dat die eerlijk en open kan zijn. Voor de assistent is het zaak dat hij van die mogelijkheid gebruikmaakt. Als beide partijen zo willen werken, ontstaan er vast en zeker discussies. Maar die discussies zijn juist essentieel om als team progressie te maken. In mijn ogen is het daarbij wel een voorwaarde, dat die discussies binnenskamers plaatsvinden. In het trainerslokaal mag je elkaar gerust een weerwoord geven, daar móet dat ook. De wijze waarop dat gebeurt, verschilt van persoon tot persoon.
De keeperstrainer
De keeperstrainer is waarschijnlijk van alle assistenten van de hoofdtrainer de langstbestaande functie. Toch hoor je vaak van keeperstrainers een beetje misnoegd ‘de hoofdtrainer bepaalt en wij moeten ons maar aanpassen’. In zekere zin klopt dat ook. Aan de andere kant: wij hebben hier goed besproken wat we allebei willen en dan blijkt dat daarvoor wat de keeperstrainingen betreft ook bijna altijd wel plaats is. Wat je ook vaak hoort, is dat een hoofdtrainer tegen zijn keeperstrainer zegt: ‘Zorg jij er maar voor dat de keeper zondag goed speelt, dat is jouw pakkie- an. Lukt dat, dan heb je je werk goed gedaan.’ Dat is de afstandelijke manier van werken. Het is beter als de hoofdtrainer de keeper heel nadrukkelijk betrekt bij de manier van spelen, en daarmee ook de keeperstrainer. Je ziet het ook terug in nabesprekingen van wedstrijden in de staf, waarin de keeper evenzeer besproken wordt als de andere linies.
De video-analist
Video-analisten zijn er in vele soorten en maten. De een assisteert de technische staf voornamelijk door trainingen te filmen en wedstrijden te coderen, de ander is nauw betrokken bij het tactische plan richting de eerstvolgende wedstrijd. Sommige spelers kunnen de uitleg van een trainer snel naar het veld vertalen. Maar voor de meeste spelers moet je de bedoelingen visueel maken. Dat is het specialisme van een video-analist. Een video-analist is vaak de hele dag bij het team, ziet de trainingen, woont de besprekingen bij en is continu in gesprek met de trainers. Neem bijvoorbeeld de analyse van de tegenstander. Een video-analist bekijkt veel beelden uit verschillende wedstrijden, laat zien waar de ruimtes vallen en geeft op basis daarvan een advies aan de trainers. Uiteindelijk beslissen zij wat ze met die input doen. Een ander voorbeeld is de korte bespreking in de rust van een wedstrijd. Daarvoor kan een video-analist de trainers voorzien van een paar erg nuttige videobeelden en statistieken, die zij met de spelers kunnen bespreken.
De teammanager
Een teammanager heeft elke dag wel contact met de hoofdtrainer en soms wel twee keer per dag. In grote lijnen komt het hier op neer: de trainer regelt het voetbaltechnische gedeelte en de organisatie komt voor de rekening van de teammanager. Daarin is de kleding een belangrijk aspect, dat moet gewoon in orde zijn. Als er een speler geblesseerd is, hoeft de hoofdtrainer alleen maar door te geven wie door zijn enkel is gegaan en dan regelt de teammanager het volgende traject. Daarnaast komen ook de ontevreden spelers aan de beurt. Als een speler bijvoorbeeld boos naar binnen is gelopen of er zijn merkbaar chagrijnige spelers, kan de teammanager daar ook een bijdrage aan leveren door contact te leggen met die speler. Dit onderdeel van het leiderschap is niet te onderschatten. Het mentale aspect speelt een belangrijke rol. Een teammanager vormt een bindmiddel tussen speler, trainer, bestuur en Technische Commissie. Een mooie rol met diverse overlappingen.
De performance-coach
Geen functie zo veelzijdig en zo veelomvattend als die van de performance-coach. Bij de ene bvo heeft men het dan over kracht, snelheid en uithoudingsvermogen. En bij een andere bvo gaat het over sprintmeters, cognitieve vaardigheden en data-analyse. Toch is het best apart dat dit allemaal onder ‘performance-coach’ wordt geschoven. Want dé performance-coach, dat is toch echt de hoofdtrainer. Performance betekent presteren, in ons geval dus voetballen. Oftewel beter voetballen. Vaak gaat men ervan uit dat er een sportpsycholoog nodig is die zich bezighoudt met alles ‘boven de lijn’, en een fysieke trainer met alles ‘onder de lijn’. Maar in hoeverre is dat te rechtvaardigen als we dus weten dat onze hersenen, waar de keuzes mee worden gemaakt, onlosmakelijk zijn verbonden met onze spieren, waar we de gemaakte keuzes vervolgens mee proberen uit te voeren?
CoachVak
Ken je CoachVak al? Dat is in feite een online archief van artikelen, onder andere over de wedstrijdbespreking, die de afgelopen jaren in vakblad De Voetbaltrainer stonden. Met de zoekfunctie vind je gemakkelijk en snel de artikelen over onderwerpen waarover je meer wilt weten. Gratis voor abonnees, vanaf €2 per maand voor niet-abonnees.
