Pep Guardiola liet FC Barcelona oogstrelend voetbal spelen, hetgeen ook nog eens werd gekoppeld aan rendement. In een presentatie aan een zaal voetbaltrainers ging hij in op de rol die Lionel Messi daarin speelde. Hoe zorgde Guardiola ervoor dat Messi kon ontsnappen aan de korte dekking van tegenstanders en optimaal tot zijn recht kon komen? De Voetbaltrainer schreef de presentatie van Guardiola, in schokkende beelden op YouTube terug te vinden, uit in de vorm van een monoloog.
‘Ik kan jullie van alles vertellen over opbouwen van achteruit, waar ik van houd, over de defensieve rollen van aanvallers, over roterende middenvelders … maar ik ben in Argentinië, dus zal ik spreken over jullie favoriete speler: Lionel Messi.
Hier (op de beelden, red.) spelen wij 1:4:3:3 met de punt naar achteren op het middenveld. Messi speelt aan de rechterkant, maar we halen hem graag naar binnen toe. Waarom? Zo kunnen we beter positiespel spelen in de as van het veld. Hoe meer spelers je daar hebt, hoe gemakkelijker het wordt. Is er daar geen steun, dan mis je linies.
Een andere reden dat ik Messi naar binnen haal, is dat ik wil dat hij deelneemt aan het spel. Hij was in deze wedstrijd, op jonge leeftijd, al een van mijn beste spelers. Dan wil ik niet dat hij continu wordt aangespeeld aan de zijlijn.
Soms kom je in te kleine ruimtes te spelen, waardoor je de bal verliest. Maar dan heb je wel veel mensen rondom de bal, dus kun je die snel heroveren. Om die defensieve omschakeling goed uit te voeren, is het heel belangrijk wat daarvóór gebeurt. Het is veel lastiger om goed om te schakelen als je daarvoor niet eerst vijftien passes hebt gespeeld. Speel je de bal eerst vijftien keer rond, dan is je veldbezetting in orde en kun je veel beter omschakelen na balverlies.’
Mandekking
‘In de beelden is goed te zien hoe de tegenstander zich tegen ons positioneert. Ze spelen 1:4:2:3:1 en hanteren mandekking. Centraal achterin staan ze 2:1, hun spits staat in ondertal tegen onze twee centrale verdedigers, verder staan ze overal op het veld in persoonlijke duels.
Daarom kiezen we ervoor om een van onze centrale verdedigers te laten indribbelen richting het middenveld. Zo moet een middenvelder van de tegenstander uitstappen (zie de gearceerde spelers in de afbeelding hieronder). En dus komt er in hun rug een middenvelder van ons vrij. Of je zo wilt spelen, hangt af van je voetbalvisie als coach. We lopen namelijk het gevaar dat als we de bal verliezen, we 1:1 achterin staan. De coach bepaalt of hij dit risico wil lopen.’
Valse negen
‘Om een extra speler in de as vrij te krijgen, beweegt Messi vanaf rechts naar binnen. Maar wat je ziet, is dat hun linksback meebeweegt. Daardoor valt er ruimte in zijn rug voor onze rechtsback om op te komen. Maar ook hun linksvoor beweegt mee. Uiteindelijk zie je Messi maar weer naar rechts bewegen. Hij komt aan de bal bij de zijlijn, maar dat is niet de plek waarop we dat willen.
Zo kwam ik op een idee. Als Messi vanaf rechts naar binnen komt, dekt de linksback door. Maar wat als hij in de spits staat en in de bal komt? Wat doen de centrale verdedigers van de tegenstander dan? Dekken ze door? Dan laten ze gaten vallen achter zich, in de as van het veld. Waarschijnlijk blijven ze dus staan.
Wat we zo eigenlijk doen, is een 3:2-situatie creëren tegen hun twee controlerende middenvelders (zie de afbeelding hieronder). Bewegen onze 8 en 10 iets naar de zijkant en zakt onze 9 iets in, dan staan we daar in overtal. Al sinds ik klein ben is mij geleerd dat als je meer spelers hebt in de as van het veld, je meer controle hebt, zowel aanvallend als verdedigend.’
Schaken
‘De trainer van de tegenstander heeft ook verstand van het spelletje. Wat hij zijn centrale duo in de wedstrijd daarop meegaf: doordekken op onze valse negen, Messi. Zo kwamen ze regelmatig met drie verdedigers achterop te spelen.
Zo werkt voetbal, en het vak van een trainer. Je doet een zet door Messi vanaf rechts naar binnen te laten komen en daar reageert de tegenstander op. Dan doe je een nieuwe zet: spelen met een valse negen. Dan moet hij weer een tegenzet bedenken, net als bij schaken. Schuift de tegenstander zijn pion naar voren, dan betekent dat weer iets voor jou.
In dit geval probeerden we met onze vleugelspelers de ruimtes te benutten in het hart van de defensie. Die vielen er omdat een centrumverdediger telkens uitstapte. Wat je ook kunt doen, is achterin 1 op 1 gaan spelen: 1:3:4:3 dus, in een ruit. Stappen zij door, dan staan wij 1 op 1 voorin. Dan is het kijken wie de meeste ballen heeft. Wie toont het meeste lef? Vaak zullen zij niet doorstappen met hun centrale verdediger. Dat betekent dat wij een overtal (4:3, red.) hebben op het middenveld (zie de afbeelding hieronder).
En dan ook nog eens op een plek waarop ik dat graag heb: aanvallend op het middenveld. Mensen vragen me soms: zou je dat ook doen als je niet over Messi zou beschikken? Misschien wel, misschien niet. Messi was hierin belangrijk, maar ik hou ook van deze manier van spelen. Je hebt een overtal waar je dat wilt en er openen zich allerlei passes. Daar houd ik van.’
Abonneer je nu op onze nieuwsbrief en ontvang eens in de twee weken nieuwe artikelen, trainingsvormen en wedstrijdvideo’s in je mailbox.
In onze webshop vind je een e-book over spelprincipes, een belangrijk concept binnen de voetbalvisie van Guardiola.
Het heeft iets van links buiten Dan links binnen Dan spits Dan rechtsbinnen en Dan rechtsbuiten maar ditch ter bij elkaar.
Erg leuk om zijn uitleg te lezen!!
Er wordt door Guardiola gesproken over het creeren van een overtal in de as. Een overtal is echter altijd maar van tijdelijke aard (enkele seconden) als de tegenstander alert en slim verdedigt. Een overtal op het middenveld bijvoorbeeld kan door het uitstappen van een cv worden opgelost maar ook door het inzakken van een spits of het knijpen van een buitenste middenvelder. Een goede tegenstander maakt daarin de juiste keuze. Verder kun je “uit de rug weglopende spelers” door goede communicatie positioneel afdekken door de passlijnen dicht te coachen.
Verder, de bal 15 keer rondspelen is geen garantie voor een goed veldbezetting, ondanks dat ik denk dat er wel een kern van waarheid inzit. En wat is eigenlijk een goede veldbezetting? Het drukker maken in de as, komt de veldbezetting niet ten goede want dan ontstaat er bij balverlies voor de tegenstander juist ergens ruimte. Een gelijkmatige verdeling van spelers over het veld is voor mij wel een goede veldbezetting.
Bij balverlies door FCB op de helft tegenstander was de snelheid en agressiviteit (van alle 10 veldspelers) gecombineerd met de richting waarin de tegenstander gedwongen werd te spelen voorál de klasse waarmee de bal werd veroverd. En dus niet de veldbezetting.