Wil je tegenstanders voor keuzes stellen in de opbouw? En een overtal creëren op het middenveld? Dan is het gebruik van een ‘valse spits’ een handige truc. Dit is een speler die op papier als centrumaanvaller staat opgesteld, maar zich van daaruit regelmatig richting het middenveld laat zakken.
Valse spits
De ‘valse negen’ krijgt bekendheid onder de grootste tactische vernieuwer van het afgelopen decennium: Pep Guardiola. In het seizoen 2010/2011 posteert hij Lionel Messi bij FC Barcelona regelmatig als centrale spits. Van daaruit zoekt de Argentijn naar ruimtes in de zone waarin normaal gesproken een aanvallende middenvelder opereert. Daardoor ontstaat een ruit op het middenveld (afbeelding 1) in combinatie met Busquets, Xavi en Iniesta.
Ook Jürgen Klopp past het concept van de valse spits regelmatig toe bij Liverpool, omdat hij met Roberto Firmino over een speler beschikt die deze rol goed kan invullen. Firmino is geen ‘klassieke’ aanvalsleider die continu in het strafschopgebied opduikt en veel goals maakt. Hij komt liever naar de bal toe om mee te doen in het positiespel en anderen beter te laten spelen.
Keuzes voor centrale duo
Een groot voordeel van deze manier van spelen is dat de centrumverdedigers van de tegenstander voor een keuze worden gesteld. Als ze in hun zone blijven spelen, staat de valse spits vrij als hij zich laat vallen richting middenveld. Maar ook op hem doordekken is niet ideaal. Dat opent tenslotte ruimtes in het hart van de defensie waar andere spelers van kunnen profiteren.
Bij het Barça onder Guardiola is het doorstappen van een centrale verdediger een kolfje naar de hand van David Villa en Pedro. Zij herkennen dit direct en sprinten de diepte in op het moment dat hier ruimtes vallen. Hetzelfde geldt voor Sadio Mané en Mohamed Salah bij Liverpool (afbeelding 2). Met hun diepgang en snelheid weten zij wel raad met gaten die ontstaan als een centrumverdediger zijn zone verlaat.
Type speler
Uiteraard kan lang niet iedereen de rol van valse spits goed uitvoeren. Deze speler moet een goed gevoel voor ruimtes hebben, zich erg goed bewust zijn van zijn omgeving, in kleine ruimtes kunnen spelen en oog hebben voor de steekpass. Vaak is dit een speler die in het verleden op het middenveld speelde, zoals ook voor Firmino geldt.
Onmisbare hulpmiddelen voor de trainer/coach
- In vakblad De Voetbaltrainer vind je elke acht weken interviews, analyses en oefenstof.
- In de TrainingsPlanner zijn ruim 1.000 vormen te vinden met een handige zoekfunctie.
- In de Mediatheek staan honderden clipjes die je als trainer met spelers kunt bespreken.
